• Ακόμα κι αν η βιολογία του σώματος -ή και η τύχη- δεν είναι με το μέρος μας, μπορούμε να αυξήσουμε το προσδόκιμο της ζωής μας κάνοντας τις σωστές επιλογές
Πόσο ρόλο τελικά παίζουν τα γονίδιά μας στη διάρκεια της ζωής μας, ειδικά εάν οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος μας; Σύμφωνα με μια νεότερη μελέτη, ακόμα κι αν δεν είμαστε από τους τυχερούς που τούς έχουν κληροδοτηθεί τα «καλά» γονίδια, μπορούμε να αλλάξουμε την τύχη μας, κάνοντας τις σωστές και υγιεινές επιλογές ζωής.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν στο «BMJ Evidence-Based Medicine», ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής είναι εφικτό να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις των γονιδίων που μειώνουν τη διάρκεια της ζωής κατά περισσότερο από 60%. Μάλιστα, ενώ τα γονίδια και ο τρόπος ζωής φαίνεται να έχουν προσθετική επίδραση στη διάρκεια ζωής ενός ατόμου, οι ανθυγιεινές επιλογές του τρόπου ζωής συνδέονται με 78% αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ανεξάρτητα από τη γενετική προδιάθεση.
Ο τρόπος ζωής
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια ανάλυση διάφορων μεγάλων και μακροχρόνιων μελετών – συνολικά 353.742 ενήλικες- από τη βάση δεδομένων UK Biobank την περίοδο μεταξύ 2006 και 2010 και των οποίων η υγεία παρακολουθήθηκε μέχρι το 2021.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη μελέτη κοόρτης LifeGen, κατέληξαν στην πολυγονιδιακή βαθμολογία κινδύνου για τη διάρκεια ζωής των συμμετεχόντων: μακρά (20% των συμμετεχόντων), ενδιάμεση (60%) και βραχεία (20%). Η πολυγονιδιακή βαθμολογία κινδύνου συνδυάζει πολλαπλές γενετικές παραλλαγές για να καταλήξει στη συνολική γενετική προδιάθεση ενός ατόμου για μεγαλύτερη ή μικρότερη διάρκεια ζωής. Ο τρόπος ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η ποιότητα της διατροφής και του ύπνου, και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας- αποτελεί βασικό παράγοντα.
Όπως αποκάλυψαν τα δεδομένα, όσοι είχαν γενετική προδιάθεση για σύντομη διάρκεια ζωής, εμφάνιζαν 21% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από ό,τι όσοι είχαν γενετική προδιάθεση για μεγάλη διάρκεια ζωής, ανεξάρτητα από τον τρόπο ζωής τους.
Αντίστοιχα, όσοι δεν ακολουθούσαν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, είχαν 78% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα σε σύγκριση με όσους ακολουθούσαν υγιεινές συνήθειες, ανεξάρτητα από τη γενετική τους προδιάθεση. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες που είχαν υψηλό γενετικό κίνδυνο για μικρότερης διάρκειας ζωή και παράλληλα δεν ήταν προσεκτικοί με τις καθημερινές τους επιλογές, παρουσίαζαν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από εκείνους που είχαν γενετική προδιάθεση για μακρά ζωή και με ευνοϊκό τρόπο ζωής.
Πώς θα ζήσουμε περισσότερο
Τέσσερις ήταν οι παράγοντες που ολοκλήρωσαν τη «συνταγή» της μακροζωίας: η αποχή από το κάπνισμα, η τακτική σωματική δραστηριότητα, ο επαρκής ύπνος και η υγιεινή διατροφή.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι όσοι διατρέχουν υψηλό γενετικό κίνδυνο για μικρότερης διάρκειας ζωή, θα μπορούσαν να παρατείνουν το προσδόκιμο ζωής τους κατά σχεδόν 5,5 χρόνια στην ηλικία των 40 ετών με έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι συνήθειες του τρόπου ζωής τείνουν να παγιώνονται πριν από τη μέση ηλικία, είναι σημαντικό η υιοθέτηση των υγιεινών συνηθειών να γίνουν από νωρίς.
Καταληκτικά, αν και πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης και μαζί με άλλους περιορισμούς, όπως το ότι ο τρόπος ζωής αξιολογήθηκε μόνο σε μία χρονική στιγμή, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα ευρήματά τους αποδεικνύουν ότι ο γενετικός κίνδυνος για την μικρότερη διάρκειας ζωής ή πρόωρου θανάτου μπορεί να αντισταθμιστεί από έναν καλύτερο τρόπο ζωής κατά περίπου 62%.
«Οι πολιτικές δημόσιας υγείας για τη βελτίωση του υγιεινού τρόπου ζωής θα λειτουργούσαν ως ισχυρά συμπληρώματα της συμβατικής υγειονομικής περίθαλψης και θα μετρίαζαν την επίδραση των γενετικών παραγόντων στη διάρκεια ζωής του ανθρώπου» καταλήγουν.
