Κρίσιμα ερωτήματα και απαντήσεις για το πώς περιμένουμε την επόμενη ημέρα την Τουρκία σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με τη χώρα μας
Του Παναγιώτη Παστουσέα*
Ο Ερντογάν τελικά θριάμβευσε έχοντας απέναντί του όλο το σύμπαν. Τι και αν είχε απέναντί του την ενωμένη αντιπολίτευση, την Δύση και τα ΜΜΕ της, την φθορά της 20ετούς εξουσίας του, τις δημοσκοπήσεις, τα προβλήματα της Τουρκικής οικονομίας, τους καταστροφικούς σεισμούς και την ακροβασία μεταξύ Δύσης -Ρωσίας σε ότι αφορά στην Ουκρανία.
Ο Ερντογάν είναι μια ανάσα πλέον από την επανεκλογή του ως Πρόεδρος παίρνοντας (μέχρι τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) το 49,42% με καταμετρημένο το 99,38% των ψήφων, αλλά και έχοντας κερδίσει την πλειοψηφία στη Τουρκική βουλή. Τεράστιο το παγκόσμιο ενδιαφέρον λόγω της γεωστρατηγικής βαρύτητας της χώρας αυτής και για τον προσανατολισμό της ηγεσίας της την επόμενη μέρα.
Τα ερωτήματα
Όσον αφορά στη Χώρα μας, προφανώς μας απασχολεί ποια θα είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας απέναντί μας και πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις μας στο επόμενο διάστημα. Τα ερωτήματα που τίθενται κυρίως είναι τα εξής:
Θα αλλάξει η επεκτατική Εθνική Στρατηγική της έναντι της χώρας μας;
Θα έχουμε ηρεμία στις σχέσεις μας;
Ποια είναι η διάρθρωση της Τουρκικής κοινωνίας και πόσο αυτή μπορεί να επηρεάσει την ηγεσία της προς την βελτίωση, ή την επιδείνωση των σχέσεων μας;
Μας συμφέρει να είναι ο Ερντογάν στη εξουσία ή ο Κιλινσντάρογλου;
Οι απαντήσεις
Αντλώντας στοιχεία από τις εκλογές στη Τουρκία μπορούμε να δώσουμε τις εξής απαντήσεις:
α) Πρέπει να έχουμε υπόψη μας, ότι η Εθνική Στρατηγική των σοβαρών, τουλάχιστον, κρατών δεν αλλάζει. Απορρέει από γεωστρατηγικά /γεωπολιτικά στοιχεία και τάσεις που αφενός πάνε πολύ πίσω στον χρόνο και αφετέρου εμπλουτίζονται με σύγχρονα στοιχεία που επικρατούν την δεδομένη περίοδο και ωθούν ή καθηλώνουν τα κράτη (οικονομία, τεχνολογία, δημογραφία κλπ). Επιπρόσθετα καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής κάθε κράτους παίζει η γεωγραφία. Τα κράτη είναι «αιχμάλωτα της γεωγραφίας». Το Τουρκικό βαθύ κράτος, είτε εκπροσωπείται από τους Ισλαμιστές (Ερτογάν), είτε από τους κοσμικούς «μοντέρνους» (και πιο αγαπητούς στην Δύση) Κεμαλιστές (κυρίως ήταν το στρατιωτικό κατεστημένο και οι δυτικόστροφοι Τούρκοι), έχουν τον ίδιο στόχο: να ξαναπάρουν πίσω όσα έχασαν με την Συνθήκη της Λοζάνης και τους Βαλκανικούς πολέμους που προηγήθηκαν. Όλο το πολιτικό φάσμα της Τουρκίας θέλει διακαώς να πάρει πίσω την ρεβάνς. Όμως τα οικονομικά προβλήματα των τελευταίων ετών στα οποία προστίθεται και το κόστος των σεισμών, το οποίο υπολογίζεται σε 100 δις., δεν αφήνει πολλά περιθώρια στον Ερτογάν να συνεχίσει την αντιδυτική αλλά και την επιθετική πολιτική του προς την χώρα μας. Ήδη την επόμενη μέρα των εκλογών το Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης έπεσε κατά 6,4% ενώ ο δείκτης Τραπεζικού τομέα κατέγραψε πτώση 9,5%. Κάτω από αυτό το πρίσμα το επόμενο διάστημα εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάπαυλα της επιθετικής τουλάχιστον ρητορικής. Η Τουρκία όμως δεν θα κάνει πίσω θα συνεχίσει να θέτει τα ζητήματα έναντι της χώρας μας, όποτε βρίσκει ευκαιρία, αλλά με πιο ήπιο τρόπο. Δεν θα πρέπει να τρέφουμε ψευδαισθήσεις, η περίοδος αυτή της νηνεμίας μπορεί να διαρκέσει μόνο κάποιο χρονικό διάστημα (ίσως ετών) μέχρι να ξανασταθεί πάλι στα πόδια της τόσο οικονομικά, όσο και στις διεθνείς σχέσεις της.
β) Οι εκλογές έδειξαν ότι η Τουρκική κοινωνία δεν είναι μια δυτικού τύπου κοινωνία. Είναι μια ανατολίτικη διχασμένη κοινωνία σε ότι αφορά στον προσανατολισμό της. Οι μεν Κεμαλιστές αν και υποτίθεται ότι είναι οι εκσυγχρονιστές, οι κοσμικοί και προσανατολίζονται προς την δύση, παραμένουν ακραία εθνικιστές γεγονός που δεν συνάδει με μια σύγχρονη δυτικού τύπου κοινωνία/δημοκρατία. Οι δε Ερντογανικοί προσβλέπουν στην ανατολή, στις Ισλαμικές και Οθωμανικές παραδόσεις, πιστοί σε ένα πρότυπο στιβαρού ηγέτη Σουλτάνου που προβάλει την ισχύ του εντός και εκτός της χώρας τους και βάζουν σε δεύτερη μοίρα, ακόμη και το βιοτικό/οικονομικό επίπεδο που αυτός ο ηγέτης τους προσφέρει. Επίσης πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας ότι τα ακραία εθνικιστικά κόμματα συνολικά, είτε προέρχονται από τους Κεμαλιστές (Ακσενέρ) είτε Νεοθωμανούς (Μπαχτσελί), είτε τον ανεξάρτητο Ογάν φτάνουν περίπου το 25%. Αυτή η διάρθρωση της Τουρκικής κοινωνία δεν μας κάνει να αισιοδοξούμε ότι θα συμβάλει στην βελτίωση των σχέσεων μας.
γ) Η παραμονή του Ερντογάν στη εξουσία έναντι του ο Κιλινσντάρογλου ίσως είναι το μικρότερο κακό για την χώρα μας. Ο Ερντογάν παρά τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας και την ανάγκη στήριξης της οικονομίας από την Δύση δεν μπορεί να εγκαταλείψει το όραμα του για μια αυτόνομη στρατηγικά Τουρκία. Η Δύση θα συνεχίσει να βλέπει τον Ερντογάν με δυσπιστία και επιφυλακτικότητα γεγονός που καθιστά την χώρα μας, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα, τον πλέον αξιόπιστο σύμμαχο και εταίρο στην περιοχή και συνεπώς ελπίζουμε ότι η Ελλάδα θα στηριχθεί όχι μόνο αμυντικά αλλά και σε άλλους τομείς.
Συμπέρασμα
Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η Τουρκία, είτε με Ερντογάν, είτε με Κιλινσντάρογλου δεν αλλάζει τους φιλόδοξους Στρατηγικούς της στόχους απλώς στην δεδομένη χρονική στιγμή θα αλλάξει την τακτική της μέχρι να ξανανιώσει έτοιμη να τους εκπληρώσει.
Αυτό δίνει την δυνατότητα στην Ελλάδα για το επόμενο χρονικό διάστημα να ολοκληρώσει το εξοπλιστικό της πρόγραμμα, αλλά και να ενδυναμώσει και άλλους συντελεστές ισχύος της ώστε να έχει την δυνατότητα εξισορρόπησης της όποιας μελλοντικής επιθετικότητας της Τουρκίας και σε στρατιωτικό και σε διπλωματικό επίπεδο.
Ο Παναγιώτης Παστουσέας είναι Αντιναύαρχος ε.α
