Εκδόθηκε η ΚΥΑ που εξειδικεύει όρους και προϋποθέσεις, αλλά δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί άτολμη και χωρίς ενθάρρυνση προς τις επιχειρήσεις
Με το άρθρο 9 και τις παρ. 3 και 4 του άρθρου 82 του ν. 4997/2022 (ΦΕΚ Α’ 19) θεσπίστηκαν κίνητρα σε κάθε είδους επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, ανεξαρτήτως νομικής μορφής και κλάδου δραστηριότητας, για μετατροπή των συμβάσεων εργασίας μερικής απασχόλησης σε πλήρους απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα, θεσπίστηκε επιδότηση μέρους των ασφαλιστικών εισφορών, ασφαλισμένου και εργοδότη, για διάστημα ενός (1) έτους.
Η διάταξη αυτή στοχεύει στην αύξηση του αριθμού των εργαζομένων με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης επειδή, σύμφωνα και με τα τελευταία επίσημα στοιχεία ΕΦΚΑ-“Εργάνη”, το 1/3 των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα βρίσκεται σε καθεστώς μερικής απασχόλησης.
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η υπ’ αριθ. Δ.15/Δ’/22841/6-3-2023 Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1217/6-3-2023) που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων του ν. 4997/2022.
Ειδικότερα στην ΚΥΑ ορίζονται τα εξής:
Ι. Δικαιούχοι – Προϋποθέσεις ένταξης των επιχειρήσεων στο πρόγραμμα – Ωφελούμενοι
Το πρόγραμμα ισχύει από 6-3-2023 (ημερομηνία δημοσίευσης της ΚΥΑ) και η υποβολή αιτήσεων ισχύει έως και 31-12-2023.
Δικαιούχοι ένταξης στο πρόγραμμα είναι κάθε είδους επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, οι οποίες στις 9-9-2022 απασχολούσαν μισθωτούς εργαζομένους με σύμβαση εργασίας μερικής απασχόλησης σε ποσοστό πάνω από 50% επί του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων τους. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερες ή να έχουν ρυθμίσει τις τυχόν βεβαιωμένες οφειλές τους προς το Δημόσιο, τον e-ΕΦΚΑ, το ΤΕΚΑ και τους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης και να είναι συνεπείς στη ρύθμιση αυτή.
Οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης που δύνανται να ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι όσες έχουν συναφθεί μέχρι και 9-9-2022 και εξακολουθούν να είναι συμβάσεις μερικής απασχόλησης κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης στο Πληροφοριακό Σύστημα «Εργάνη» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η νέα (μετατραπείσα) σύμβαση πλήρους απασχόλησης πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον ενός (1) έτους, αρχής γενομένης από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης του εργοδότη.
Η διάταξη αφορά όσους εργάζονταν με συμβάσεις μερικής απασχόλησης μέχρι και 9-9-2022, παραμένουν σε καθεστώς μερικής απασχόλησης και δεν έχει υποβληθεί καταγγελία της σύμβασης εργασίας τους έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης του εργοδότη.
ΙΙ. Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών
Οι επιχειρήσεις-εργοδότες επιδοτούνται σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%), για κάθε σύμβαση μερικής απασχόλησης που μετατρέπεται σε πλήρη, επί των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένου και εργοδότη, καθώς και επί των ασφαλιστικών εισφορών που αναλογούν στα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας, για το σύνολο των κλάδων ασφάλισης που η κάθε επιχείρηση –βάσει της φύσης της δραστηριότητάς της- έχει υποχρέωση ασφάλισης.
Οι ασφαλιστικές εισφορές επιδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους, που αρχίζει από την ημερομηνία μετατροπής της σύμβασης εργασίας και υπολογίζονται επί των μηνιαίων αποδοχών του εργαζόμενου. Πιο συγκεκριμένα:
α) Οι ασφαλιστικές εισφορές (ασφαλισμένου και εργοδότη) προς τον e-ΕΦΚΑ, το ΤΕΚΑ, τον ΕΔΟΕΑΠ, τα Ταμεία Επαγγελματικής Υποχρεωτικής Ασφάλισης και τα ΝΠΙΔ εκ μετατροπής υποχρεωτικής ασφάλισης, για το χρονικό διάστημα υπαγωγής στο πρόγραμμα, υπολογίζονται επί των μηνιαίων αποδοχών, επιδοτούνται κατά 40%. Η επιδότηση καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
β) Οι ασφαλιστικές εισφορές (ασφαλισμένου και εργοδότη) προσδιορίζονται μέσω της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) για τον e-ΕΦΚΑ και το ΤΕΚΑ και μέσω των αναλυτικών καταστάσεων εισφορών για τους λοιπούς φορείς ασφάλισης. Υποβάλλονται από τις επιχειρήσεις-εργοδότες για κάθε μισθολογική περίοδο, με βάση τα ισχύοντα πακέτα κάλυψης και κωδικούς κάλυψης, με διακριτό τρόπο κατά το σύστημα λειτουργίας του e-ΕΦΚΑ και των λοιπών φορέων ασφάλισης.
Στα σχετικά πεδία της ΑΠΔ και των αναλυτικών καταστάσεων εισφορών για κάθε μισθολογική περίοδο καταχωρίζεται το ποσό της μείωσης (επιδότησης) των ασφαλιστικών εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη/ή ασφαλισμένου), δηλαδή το 40% των εισφορών που αντιστοιχούν σε κάθε μισθολογική περίοδο.
ΙΙΙ. Διατήρηση θέσεων εργασίας-Όροι και δεσμεύσεις
Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, καθ’ όλη τη διάρκεια που εντάσσονται στο πρόγραμμα, οφείλουν να παραμένουν φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερες και να συνεχίζουν τυχόν ρυθμίσεις οφειλών προς το Δημόσιο, τον e-ΕΦΚΑ, το ΤΕΚΑ και τους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Οι μετατραπείσες συμβάσεις εργασίας σε πλήρους απασχόλησης δεν μπορούν να καταγγελθούν από τους εργοδότες-επιχειρήσεις πριν την πάροδο ενός (1) έτους από τη μετατροπή τους, εκτός ασφαλώς εάν προκύψει σπουδαίος λόγος που αφορά στον εργαζόμενο. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται να τεθούν σε αναστολή για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους από τη μετατροπή τους.
Οποιαδήποτε μεταβολή των όρων εργασίας των νέων (από μετατροπή) συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της επιδότησης, εκτός εάν η μεταβολή κάποιου όρου εργασίας είναι ευνοϊκότερη για τους εργαζόμενους που απασχολούνται με τις συμβάσεις αυτές.
Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, κατά τη διάρκεια ένταξης στο πρόγραμμα, οφείλουν να διατηρήσουν κατά μέσο όρο τον ίδιο αριθμό εργαζομένων για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους από την ημερομηνία μετατροπής της σύμβασης εργασίας. Για τον υπολογισμό του αριθμού των εργαζομένων λαμβάνονται υπόψη οι ενεργές θέσεις εργασίας στην επιχείρηση στις 9-9-2022, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που έχουν τεθεί σε αναστολή. Ως αριθμός εργαζομένων λογίζεται το σύνολο των μισθωτών που αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο, συνδέονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου (ορισμένου ή αορίστου χρόνου) και έχουν πλήρη ή μειωμένη απασχόληση. Δεν προσμετρούνται οι εργαζόμενοι, των οποίων η σύμβαση εργασίας λύεται λόγω συνταξιοδότησης ή θανάτου ή αυτοδικαίως (σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου), ούτε αυτοί που αποχωρούν οικειοθελώς.
Είναι αυτονόητο ότι, κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος της επιδότησης, δεν επιτρέπεται η μετατροπή των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερική απασχόληση. Επίσης δεν επιτρέπεται το ωρομίσθιο τής από μετατροπή σύμβασης εργασίας πλήρους απασχόλησης του εργαζόμενου, να υπολείπεται αυτού της μερικής του απασχόλησης.
IV. Διαδικασία ένταξης στο πρόγραμμα
Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις-εργοδότες για να ενταχθούν στο πρόγραμμα, είναι η εξής:
α-Η επιχείρηση-εργοδότης υποβάλλει ξεχωριστή ηλεκτρονική αίτηση για κάθε έναν εργαζόμενο, σε ειδικό έντυπο (που συνιστά ταυτόχρονα και υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 ως προς την αλήθεια του περιεχομένου της), στο Πληροφοριακό Σύστημα «Εργάνη» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Μεταξύ άλλων, δηλώνονται τα στοιχεία της επιχείρησης, τα στοιχεία του εργαζόμενου που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα, φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα ή βεβαίωση ρύθμισης οφειλών προς το Δημόσιο, τον e-ΕΦΚΑ, το ΤΕΚΑ κ.λπ. και δηλώνει ότι θα τηρήσει όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις που αναφέρονται παραπάνω.
β-Η επιχείρηση-εργοδότης, μαζί με την αίτηση (υπεύθυνη δήλωση) αναρτά αποδεικτικά ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας.
Κατόπιν, τα στοιχεία που δηλώνονται ελέγχονται και διασταυρώνονται από το Π.Σ. «Εργάνη».
V. Έλεγχος προϋποθέσεων-Κυρώσεις
Η διασταύρωση των προϋποθέσεων και των δηλωθέντων στοιχείων πραγματοποιείται απολογιστικά από το Π.Σ. «Εργάνη» με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, της Δ.ΥΠ.Α. (πρώην ΟΑΕΔ), του ΚΕΑΟ του e-ΕΦΚΑ και των λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης.
Έλεγχος πραγματοποιείται και κάθε μήνα από το Π.Σ. «Εργάνη» ως προς τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, για τις οποίες έχει γίνει μετατροπή των συμβάσεων εργασίας.
Σε περίπτωση που, κατά τον απολογιστικό έλεγχο, αποδειχθεί ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του ν. 4997/2022 και της ΚΥΑ, η επιχείρηση-εργοδότης εκπίπτει του προγράμματος και οι επιδοτήσεις ασφαλιστικών εισφορών που τής έχουν καταβληθεί ως επιδότηση μέσω του προγράμματος, θεωρούνται επιστρεπτέες.
Τα δεδομένα που καταχωρίζονται στις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις για τον e-ΕΦΚΑ και το ΤΕΚΑ διασταυρώνονται με το Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, καθώς και με συγκριτικά στοιχεία απασχόλησης προηγούμενων μηνών και ιστορικά στοιχεία λειτουργίας τής επιχείρησης. Όπου απαιτείται, εκδίδονται και επιδίδονται από τον e-ΕΦΚΑ και το ΤΕΚΑ πράξεις επιβολής εισφορών και βεβαιώσεις οφειλής.
Τα ίδια ισχύουν και για τους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης: Τα δηλωθέντα δεδομένα στις αναλυτικές καταστάσεις εισφορών διασταυρώνονται με τα δεδομένα που καταχωρίζονται στις ΑΠΔ του e-ΕΦΚΑ, αφού έχουν προηγουμένως διασταυρωθεί με το Π.Σ. «Εργάνη», καθώς και με συγκριτικά στοιχεία απασχόλησης προηγούμενων μηνών και ιστορικά στοιχεία λειτουργίας της επιχείρησης, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ορθότητα των στοιχείων απασχόλησης και των ασφαλιστικών εισφορών που δηλώνονται, με τις οποίες βαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός. Όπου απαιτείται, εκδίδονται και επιδίδονται από τους φορείς οι προβλεπόμενες πράξεις επιβολής εισφορών και βεβαιώσεις οφειλής.
VI. Οι συνέπειες για εργοδότες-επιχειρήσεις, εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις
Εάν από τις παραπάνω διασταυρώσεις συναχθεί ότι η επιχείρηση-εργοδότης δεν πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών, ή εάν δεν τηρηθούν όλοι οι όροι καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έτους, η επιχείρηση-εργοδότης εκπίπτει των ωφελημάτων της από τον ν. 4997/2022 και την ΚΥΑ.
Με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ καταλογίζονται στην επιχείρηση- εργοδότη οι ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη που έχουν καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, προσαυξημένες κατά 100%. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΕΚΑ καταλογίζονται στην επιχείρηση-εργοδότη, οι ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη που έχουν συμψηφιστεί με ασφαλιστικές εισφορές επόμενων μισθολογικών περιόδων, προσαυξημένες κατά 100%. Τα ίδια ισχύουν και ως προς τους λοιπούς ΦΚΑ, όπου με απόφαση των αρμόδιων οργάνων τους καταλογίζονται στην επιχείρηση-εργοδότη οι ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη, που έχουν καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, προσαυξημένες 100%.
Πλην την επιβολή τυχόν προστίμων που προβλέπονται από άλλες διατάξεις στα πρόσωπα που δηλώνουν ψευδή στοιχεία στην αίτησή τους, επιβάλλονται και οι προβλεπόμενες κυρώσεις για υποβολή ψευδούς δήλωσης.
VII. Άτολμη-αλυσιτελής ρύθμιση
Μετά από όσα εκτέθηκαν παραπάνω, συνάγεται ότι σκοπός αυτής της νομοθετικής παρέμβασης είναι η συγκράτηση του αριθμού που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στις μετατροπές συμβάσεων από πλήρη σε μερική απασχόληση και συνακόλουθα και ο περιορισμός των χαμηλών μισθών που παρέχουν.
Παρά τις προσδοκίες που δημιουργεί η ενθάρρυνση των εργοδοτών για τη μετατροπή συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρη, αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες και πρακτικές τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην πατρίδα μας, δεν έχουν αποδώσει. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες έχουν ανάγκη πιο γενναιόδωρης ενθάρρυνσης. Χρειάζονται περισσότερα και πιο ουσιαστικά κίνητρα για να παράσχουν καλύτερη ποιότητα θέσεων εργασίας και αξιοπρεπέστερους μισθούς.
Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
