Από 01.01.2020 και εφεξής για το χρονικό διάστημα ασφάλισης λόγω της άσκησης, εντάχθηκαν στην Ειδική ασφαλιστική κατηγορία και επαναπροσδιορίσθηκαν, όπου απαιτούνταν, αντίστοιχα οι εισφορές
Με το άρθρο 11 του ν. 4997/2022 (ΦΕΚ Α’ 219) αντικαταστάθηκε και συμπληρώθηκε το νομοθετικό πλαίσιο αναφορικά με τις εισφορές υπέρ του κλάδου υγείας των ασκουμένων δικηγόρων και δικαστικών επιμελητών.
Εξάλλου, με την πρόσφατη υπ’ αριθ. 20/28-2-2023 Εγκύκλιο, δόθηκαν από τον ΕΦΚΑ οι αναγκαίες διευκρινίσεις για την υλοποίηση της ανωτέρω νομοθετικής παρέμβασης. Ειδικότερα:
Ι. Το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο
Οι ασκούμενοι δικηγόροι και οι ασκούμενοι δικαστικοί επιμελητές υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση των πρώην Τομέων Υγείας Δικηγόρων του e-ΕΦΚΑ καταβάλλοντας μηνιαίως την εισφορά Κλάδου Υγείας, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 48 (παρ. 3) του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ Α’ 170). Η υποχρέωσή τους αυτή αρχίζει από την ημερομηνία εγγραφής τους στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο και τον Σύλλογο Δικαστικών επιμελητών, αντιστοίχως.
Η ανωτέρω διάταξη (παρ. 3 άρθρου 48 του ν. 3996/2011) αντικαταστάθηκε από τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν.4997/2022 αναφορικά με το ύψος των ασφαλίστρων. Συγκεκριμένα ορίστηκε ότι οι ασκούμενοι δικηγόροι και δικαστικοί επιμελητές υπάγονται μεν υποχρεωτικά στην ασφάλιση των πρώην Τομέων Υγείας Δικηγόρων του e-ΕΦΚΑ, αλλά από 1-1-2017 καταβάλλουν μηνιαίως τις εισφορές που προβλέπονται για τους ασφαλισμένους της πρώτης πενταετίας για παροχές σε είδος και χρήμα, σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν.4387/2016 (ΦΕΚ Α’ 85).
Η ανωτέρω διάταξη (άρθρο 41 ν. 4387/2016), ως γνωστόν, τροποποιήθηκε με το άρθρο 37 του ν.4670/2020(ΦΕΚ Α’ 43). Πιο συγκεκριμένα, ορίστηκε ότι από 1-1-2020 για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών κλάδου υγείας, οι αυτοτελώς απασχολούμενοι και οι ανεξάρτητοι επαγγελματίες κατατάσσονται σε έξι (6) ασφαλιστικές κατηγορίες(παρ. 2) με τις εξής μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές:
Ποσά εισφορών σε ευρώ
Ασφαλιστικές κατηγορίες ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΧΡΗΜΑ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΟΣ
1η 5 50
2η 6 60
3η 6 60
4η 6 60
5η 6 60
6η 6 60
Επιπλέον ορίστηκε ότι από 1-1-2020 θεσπίζεται ειδική κατηγορία για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, με την εξής μηνιαία ασφαλιστική εισφορά:
Ποσά εισφορών σε ευρώ
ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΧΡΗΜΑ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΟΣ
3 30
Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 37 του ν. 4670/2020 «Στην ειδική αυτή κατηγορία κατατάσσονται οι νέοι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι έως και πέντε (5) έτη από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος κατόπιν αιτήσεώς τους. Χρήση του ευεργετήματος αυτού είναι δυνατή μόνο μία φορά. Σε περίπτωση διακοπής της ασκήσεως του επαγγέλματος του ελεύθερου επαγγελματία ή αυτοτελώς απασχολούμενου δεν είναι δυνατή η συνέχιση ή επανέναρξη του ως άνω ευεργετήματος. Δυνατότητα καταβολής μειωμένης εισφοράς έως και μιας πενταετίας των νέων επαγγελματιών δεν αποτελεί ασφαλιστική οφειλή και δεν αναζητείται. Δεν αναζητείται επίσης ως ασφαλιστική οφειλή και η χρήση του ευεργετήματος των άρθρων 39 και 39 Α΄ για τους ασφαλισμένους κάτω πενταετίας του Ν. 4387/2016. Οι συνταξιούχοι οι οποίοι αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία στον Ε.Φ.Κ.Α. δεν εμπίπτουν στην ανωτέρω ευεργετική διάταξη.».
ΙΙ. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο
Με τον ν. 4997/2022 αντικαταστάθηκε και συμπληρώθηκε το ανωτέρω θεσμικό πλαίσιο. Ειδικότερα στο άρθρο 11 ορίστηκε ότι:
«Οι ασκούμενοι δικηγόροι, από την εγγραφή τους στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση των πρώην Τομέων Υγείας Δικηγόρων του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Εθνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) και καταβάλλουν μηνιαίως:
(α) για την περίοδο από 1ης.1.2017 έως τις 31.12.2019, την ασφαλιστική εισφορά πρώτης πενταετίας του άρθρου 41 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το άρθρο 37 του ν. 4670/2020 (Α’ 43), για παροχές σε είδος και σε χρήμα,
(β) για την περίοδο από 1ης.1.2020 και εφεξής, την ασφαλιστική εισφορά, σύμφωνα με τον πίνακα της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016, για παροχές σε είδος και σε χρήμα, εφόσον δεν υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση άλλου ασφαλιστικού οργανισμού για παροχές σε είδος και σε χρήμα.
Τα παραπάνω εφαρμόζονται αναλόγως και για τους ασκούμενους δικαστικούς επιμελητές από την εγγραφή τους στον οικείο Σύλλογο Δικαστικών Επιμελητών.».
Επιπλέον ορίστηκε ότι «Καταβληθείσες εισφορές, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, επιστρέφονται κατά το μέρος που υπερβαίνουν την εισφορά που προβλέπεται στην παρ. 1. Τυχόν καταλογισθείσες εισφορές, κατά το μέρος που υπερβαίνουν την εισφορά που προβλέπεται στην παρ. 1, διαγράφονται.».
ΙΙΙ. Διαδικασία εισφοροδότησης, σύμφωνα με την Εγκύκλιο 20/2023 του e-ΕΦΚΑ
Στις 28-2-2023 ο ΕΦΚΑ εξέδωσε την υπ’ αριθ. 20/2023 Εγκύκλιό του με σκοπό να διευκρινιστεί περαιτέρω το ανωτέρω ισχύον σήμερα νομοθετικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με την Εγκύκλιο 20/2023 του ΕΦΚΑ, «…προκειμένου οι ασφαλισμένοι με την ιδιότητα του ασκούμενου να καταβάλλουν για το χρονικό διάστημα 01.01.2017 έως 31.12.2019 την εισφορά κλάδου υγείας της πρώτης πενταετίας ασφάλισης και για το χρονικό διάσημα από 01.01.2020 και εφεξής την εισφορά κλάδου υγείας της Ειδικής ασφαλιστικής κατηγορίας, υλοποιήθηκαν τα εξής:
– Από 01.01.2020 και εφεξής για το χρονικό διάστημα ασφάλισης λόγω της άσκησης, εντάχθηκαν στην Ειδική ασφαλιστική κατηγορία και επαναπροσδιορίσθηκαν, όπου απαιτούνταν, αντίστοιχα οι εισφορές.
– Για το χρονικό διάστημα 01.01.2017 έως 31.12.2019, στις περιπτώσεις, που η εισφοροδότηση δεν έχει πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για τους ασφαλισμένους με χρόνο ασφάλισης κάτω της πενταετίας, οι τροποποιήσεις/διορθώσεις ολοκληρώθηκαν εντός του Ιανουαρίου 2023.».
Επίσης, αποσαφηνίζεται ότι τα πιστωτικά υπόλοιπα καταβληθεισών εισφορών που προκύπτουν, συμψηφίζονται με τις τρέχουσες εισφορές και δύνανται να επιστραφούν στους ασφαλισμένους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για τις αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές. Μοναδική προϋπόθεση είναι να τα αιτηθούν μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας στον διαδικτυακό τόπο του e-ΕΦΚΑ για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους.
Εξάλλου, στην υπ’ αριθ. 20/2023 Εγκύκλιο του ΕΦΚΑ επισημαίνεται ότι στην Ειδική ασφαλιστική κατηγορία υπάγονται οι νέοι δικηγόροι και οι νέοι δικαστικοί επιμελητές και όχι οι ασκούμενοι.
Το χρονικό διάστημα που ασφαλίστηκαν ως ασκούμενοι δικηγόροι ή δικαστικοί επιμελητές δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τα πρώτα πέντε (5) έτη ασφάλισης ως αυτοτελώς απασχολούμενοι, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ.3του ν.4670/2020. Εξ αντιδιαστολής, συμπεραίνεται ότι οι αυτοτελώς απασχολούμενοι δικηγόροι και δικαστικοί επιμελητές, μετά την πρώτη πενταετία ασφάλισης στην Ειδική ασφαλιστική κατηγορία, θα μπορούσαν να αιτηθούν την προσθήκη τού ασφαλιστικού τους χρόνου και ως ασκούμενοι.
