Η μεγάλη διαφωνία των συνδικάτων και των κυβερνήσεων σε όλο τον πλανήτη είναι το πώς καθορίζουν την 1η Μαΐου. Οι κυβερνήσεις κάνουν λόγο για εργατική αργία, ενώ τα συνδικάτα και τα κόμματα της αριστεράς υποστηρίζουν ότι η 1η του Μάη είναι απεργία.
Πάνω σε αυτή τη ρότα και η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) καλεί όλους τους εργαζόμενους να μετέχουν μαζικά στη μεγάλη απεργία και στις πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις την Πέμπτη 1η Μάη. «Για τα συνδικάτα και τον κόσμο της εργασίας, που εκπροσωπούν, η Πρωτομαγιά είναι ημέρα απεργίας, σύμβολο αναγνώρισης δικαιωμάτων και αγώνα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Το όραμα των εργατών του Σικάγο για μια καλύτερη, για μια πιο αξιοπρεπή ζωή, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο σε μια εποχή συρρίκνωσης των εργασιακών δικαιωμάτων και υπερσυγκέντρωσης πλούτου και εξουσίας σε ολιγάριθμες ελίτ» επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Συνομοσπονδίας.
Στα άμεσα αιτήματα της ΓΣΕΕ είναι η επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, ενεργητικές πολιτικές για την ακρίβεια και τη στεγαστική κρίση και προσδιορισμό του κατώτατου μισθού με ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και όχι με κυβερνητικές αποφάσεις. Κι όπως τονίζεται χαρακτηριστικά «διεκδικούμε ισχυρότερη εποπτεία του κράτους στους χώρους εργασίας, για να τηρείται η νομιμότητα και για να σταματήσει ο μαύρος κατάλογος ατυχημάτων και δυστυχημάτων. Διεκδικούμε ποιοτικά δημόσια αγαθά, παιδεία και υγεία για όλους». Η συγκέντρωση της ΓΣΕΕ για την Εργατική Πρωτομαγιά θα γίνει μαζί με το Εργατικό Κέντρο Αθήνας στις 11:00 το πρωί την ερχόμενη Πέμπτη 1η Μάη στην Πλατεία Κλαυθμώνος.
Ιστορικό
Η 1Η Μαΐου είναι η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου, η οποία αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της πάλης των τάξεων. Τον Μάιο του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Είχαν προηγηθεί οι επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872.
Το 1884, στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας ελήφθη η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μαΐου του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Την 1η Μαΐου του 1886, 600.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη τη χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στον χώρο της συγκέντρωσης, στην πλατεία Haymarket. Στη γύρω περιοχή είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα και περίστροφα. Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια χειροβομβίδα εκτοξεύτηκε από την πλευρά των διαδηλωτών εναντίον των ένστολων και επί τόπου σκοτώθηκαν 7 αστυνομικοί. Στη συνέχεια, οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν αδιακρίτως. Είναι ακόμα άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες. Επίσημα 16 νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές έχουν επαληθευτεί. Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στη φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.
Ελλάδα
Τα πρώτα εργατικά κινήματα στον ελλαδικό χώρο δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας τον 19ο αιώνα. Η πρώτη απεργία στον, τότε υπό οθωμανική διοίκηση, ελλαδικό χώρο ξέσπασε την Πρωτομαγιά του 1888 στην Δράμα. Οι καπνεργάτες είχαν ως κύριο αίτημα τις δέκα ώρες εργασίας, καθώς εκείνη την εποχή οι εργάτες απασχολούνταν από δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως. Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Ένα χρόνο αργότερα 2.000 εργάτες διαδήλωσαν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική περίθαλψη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894 γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση, με τα ίδια αιτήματα, που λήγει με 10 συλλήψεις. Τον Αύγουστο ακολουθεί η σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.
Εν συνεχεία ιδρύθηκαν Σωματεία και δευτεροβάθμιες οργανώσεις δημιουργήθηκαν, όπως το Ε.Κ. Βόλου το 1908, η Φεντερασιόν το 1909 και το Ε. Κ. Αθήνας το 1910. Το 1911 η Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες, ανάμεσα σ΄ αυτούς τον Μπεναρόγια, που εξορίζεται στη Σερβία. Το 1911 αποφασίστηκε να γιορτασθεί ξανά η Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Ν. Γιαννιού στο Μέτς, με κεντρικό σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο». Ένα σύνθημα που πολλές φορές ακούγεται και στις μέρες μας. Την επόμενη χρονιά (1912) γιορτάστηκε και πάλι στο Μετς, η Αστυνομία οδήγησε τους Γιαννιό, Αποστολίδη και Παπαγιάννη στα γραφεία της γιατί «δεν είχαν άδειαν», όπου τελικά αφέθησαν ελεύθεροι.
Ο επόμενος εορτασμός της Πρωτομαγιάς έγινε το 1919. Στο μεσοδιάστημα αυτό, ψηφίστηκε ο Ν.281/1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία αρχίζουν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα. Έχει επίσης ιδρυθεί η ΓΣΕΕ (1918) καθώς και αρκετά Εργατικά Κέντρα. Ο εορτασμός του 1919 απετέλεσε και την αφορμή για μια κρίση στη ΓΣΕΕ που οδήγησε σε διάσπαση. Τελικά γιορτάστηκε σε 12 πόλεις πανελλαδικά.
Οι εργατικές κινητοποιήσεις στην πόλη κορυφώθηκαν τον Μάιο του 1936, με τη μεγάλη απεργία και διαδήλωση των καπνεργατών που πνίγηκε στο αίμα. Υπήρξαν συνολικά δώδεκα νεκροί, ανάμεσα στους οποίους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής, Τάσος Τούσης στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου. Η φωτογραφία που απαθανάτισε τη μητέρα του να τον θρηνεί μόνη στο μέσον του δρόμου δημοσιεύθηκε στον Τύπο και αποτέλεσε την έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για τη συγγραφή της συλλογής.
Η Εργατική Πρωτομαγιά ως Εθνική Εργατική Εορτή καθιερώθηκε στην Ελλάδα από τον Ιωάννη Μεταξά, στις 7 Απριλίου 1937, με το ΦΕΚ A 135 – 09.04.1937 τεύχος Α.
