«Είμαστε στο πλευρό των οικογενειών των θυμάτων»

«Ο σεβασμός στη μνήμη των θυμάτων, στους τραυματίες και σε όλες τις οικογένειες που η ζωή τους σημαδεύτηκε από αυτή την ανείπωτη τραγωδία επιβάλλει να διερευνηθούν μέχρι κεραίας τα μοιραία λάθη που οδήγησαν εκεί»

Συνέντευξη στη Μαρία Καραουλάνη

Θεωρητικά η Ζωή Ράπτη-υφυπουργός Υγείας αρμόδια για την ψυχική υγεία-αυτές τις ημέρες έπρεπε να είχε το μυαλό της και στην προεκλογική εκστρατεία, λόγω του ότι είναι υποψήφια στον Βόρειο Τομέα της Β’ Αθήνας και ουδείς, όταν μιλάμε για εκλογές, έχει στο τσεπάκι την επανεκλογή του.
Όμως από την Τετάρτη 1η Μαρτίου, που συνέβη το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη με την σύγκρουση των δύο τρένων έχει αναλάβει ένα πολύ σημαντικό έργο που είναι η ψυχολογική στήριξη των συγγενών των θυμάτων. Μάλιστα στην συνέντευξη που παραχώρησε στην «60+» η υφυπουργός Υγείας αναφέρεται αναλυτικά στην στήριξη αυτών των ανθρώπων που έχασαν τα παιδιά τους. Επίσης στη συνέντευξη της η κ. Ράπτη μιλάει και για τις δράσεις του υπουργείου για την ψυχική υγεία, τις νέες δομές, αλλά και τι έργα έχουν προγραμματιστεί με βάση τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κ. Ράπτη επί χρόνια ασχολείται με τα κοινά. Το 1998 εξελέγη Δημοτική Σύμβουλος του δήμου Ψυχικού και μετά το 2011 στον ενιαίο δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού, ενώ την περίοδο 2005-2006, διετέλεσε Αντιδήμαρχος του Δήμου Ψυχικού. Το 2014 ήταν υποψήφια ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία. Το 2016, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, την όρισε Γραμματέα Σχέσεων Κοινωνίας- Κόμματος. Τον Μάιο του 2019, ορκίζεται Βουλευτής της Β’ Αθηνών στη θέση του παραιτηθέντος Βαγγέλη Μεϊμαράκη και δύο μήνες αργότερα, με απόφαση του Προέδρου του κόμματος αναλαμβάνει καθήκοντα Αναπληρώτριας Κοινοβουλευτικής Εκπροσώπου. Εξελέγη Βουλευτής στον Βόρειο Τομέα της Β’ Αθήνας τον Ιούλιο του 2019 κι ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο 2020 ορκίστηκε Υφυπουργός Υγείας με αρμοδιότητες την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις.
Αναλυτικά η συνέντευξη της Ζωής Ράπτη είναι η ακόλουθη:

-Τα πλήγματα στην μετα-Covid εποχή συνεχίζονται με την ανείπωτη τραγωδία στα Τέμπη να μάς έχει όλους συγκλονίσει. Ποιες δράσεις δρομολογήσατε για την στήριξη των οικογενειών των θυμάτων και των τραυματιών;

«Μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, βρεθήκαμε αμέσως στο πλευρό των οικογενειών των θυμάτων και των τραυματιών. Με το που ξημέρωσε η επόμενη ημέρα, συγκροτήθηκαν 9 κλιμάκια επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας, αποτελούμενα από ψυχιάτρους, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς τα οποία έμειναν στα νοσοκομεία διακομιδής των θυμάτων του τραγικού δυστυχήματος και θα παραμείνουν εκεί, για την υποστήριξη των τραυματιών και των οικογενειών τους, για όσο διάστημα απαιτηθεί. Από τις πρώτες ώρες 6 κλιμάκια βρέθηκαν στη Λάρισα (στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας και στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας), 2 στη Θεσσαλονίκη (στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ και στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Γ. Γεννηματάς και 1 στο Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης. Οι ειδικοί που τα στελέχωσαν προήλθαν από τις ψυχιατρικές κλινικές των προαναφερθέντων νοσοκομείων, το Κέντρο Ψυχικής Υγείας της Λάρισας και από φορείς Ψυχικής Υγείας Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, εποπτευόμενων από το Υπουργείο Υγείας, που λειτουργούν στη Θεσσαλία (ΘΕΨΥΠΑ, ΕΠΑΨΥ, Αποστολή, Συνειρμός). Οι τραυματίες, που διεκομίσθηκαν στο νοσοκομείο της Κατερίνης υποστηρίζονται από τον φορέα ΕΨΥΚΑ.
Παράλληλα μέσα από την Εθνική Γραμμή 10306, επικοινωνήσαμε με τους περισσότερους επιβαίνοντες  του μοιραίου τρένου και θα συνεχίσουμε να επικοινωνούμε για να παράσχουμε ψυχική στήριξη, όλο το 24ωρο. Η Εθνική Γραμμή θα συνεχίσει να είναι στην διάθεση όσων χρειάζονται ψυχοκοινωνική στήριξη για όσο διάστημα την έχουν ανάγκη. Ενδεικτικό της ανάγκης που δημιουργήθηκε για ψυχική στήριξη είναι πως ακόμα και οι διασώστες που εργάστηκαν στον τόπο του δυστυχήματος, αλλά και οι επαγγελματίες υγείας που προσήλθαν για να στηρίξουν τους συγγενείς των θυμάτων και των τραυματιών λύγισαν και ζήτησαν την βοήθεια ειδικών. Η ψυχική στήριξη των οικογενειών που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους ή τραυματίστηκαν στο τραγικό δυστύχημα θα χρειαστεί να συνεχιστεί για πολλούς μήνες, αφότου αποχωρήσουν από τον τόπο ήλθαν για της τραγωδίας και λάβει εξιτήριο και ο τελευταίος τραυματίας. Πρόκειται για μια  μακρά κι επίπονη διαδικασία και στο σχεδιασμό μας θα συμπεριλάβουμε τους τρόπους με τους οποίους οι συμπολίτες μας που έχασαν δικούς τους ανθρώπους ή τραυματίστηκε δικός τους άνθρωπος, μαζί με τους τραυματίες, που αναρρώνουν θα έχουν την ψυχοκοινωνική στήριξη που χρειάζονται στον τόπο της κατοικίας τους ή εξ’ αποστάσεως, με την βοήθεια ψηφιακών εργαλείων, μέσα από τα κέντρα ψυχικής υγείας και τα νοσοκομεία μας».

-Επηρεάζει το δυστύχημα τον χρόνο των εκλογών;

«Αυτό που τώρα απασχολεί την Κυβέρνηση είναι η στήριξη στις οικογένειες των θυμάτων, η περίθαλψη των τραυματιών και η γρήγορη διεξαγωγή των ερευνών για να αποκαλυφθούν τα αίτια της τραγωδίας. Δεν γίνεται καμία άλλη συζήτηση. Ως προς τις εκλογές, ισχύουν αυτά που έχει πει μέχρι τώρα ο Πρωθυπουργός. Οι ανακοινώσεις θα γίνουν στην ώρα τους. Ο σεβασμός στη μνήμη των θυμάτων, στους τραυματίες και σε όλες τις οικογένειες που η ζωή τους σημαδεύτηκε από αυτή την ανείπωτη τραγωδία επιβάλλει να διερευνηθούν μέχρι κεραίας τα μοιραία λάθη που οδήγησαν εκεί, ώστε η χώρα μας, η κοινωνία μας να μην βρεθεί ποτέ ξανά αντιμέτωπη με ένα τέτοιο συμβάν».

Οι νέες δομές

-Ποιες νέες δομές έρχονται να θωρακίσουν την ψυχική υγεία των πολιτών στο προσεχές διάστημα;

«Με την βοήθεια του χρηματοδοτικού εργαλείου που ονομάζεται Ταμείο Ανάκαμψης αλλάζουμε το πρόσωπο της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, καθώς δημιουργούμε 106 νέες Δομές στην κοινότητα, οι οποίες καλύπτουν όλες τις ανάγκες των πολιτών σε ότι αφορά στην Ψυχική Υγεία και στην Απεξάρτηση, δίνοντας έμφαση στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί για 66 δομές και έχουν εκδοθεί οι άδειες ίδρυσης και λειτουργίας για τις 56, ενώ ξεκίνησαν να εγκαινιάζονται οι πρώτες 15 δομές που θα λειτουργήσουν σε Αττική, Μεσσηνία, Τρίπολη και Άρτα. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται Κέντρα ημέρας για την στήριξη των φοιτητών, μέσα στα πανεπιστήμια μας, οικοτροφεία, κέντρα ημέρας και κινητές μονάδες για ασθενείς με άνοια, νόσο Αλτσχάιμερ και συναφείς διαταραρχές, Κέντρα ημέρας για εργαζόμενους, παιδιά, που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης και οικογένειες, κέντρα έγκαιρης παρέμβασης για την ψύχωση στους νέους, κέντρο ημέρας για την στήριξη εφήβων και νέων με ογκολογικά νοσήματα καθώς και ξενώνες φιλοξενίας για παραβατικούς εφήβους, που δεν διώκονται ποινικά αλλά χρήζουν ψυχοκοινωνικής στήριξης και επανένταξης. Οι νέες δομές θα δημιουργηθούν σε όλη την επικράτεια και 9 εξ αυτών θα ξεκινήσουν να λειτουργούν στον βόρειο τομέα της Αθήνας.
Παράλληλα, στηρίζουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας με προσλήψεις μόνιμων και επικουρικών γιατρών, ψυχιάτρων και παιδοψυχίατρων στις δομές ψυχικής υγείας της χώρας. Επίσης νομοθετήσαμε για 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών ψυχικής υγείας ανά ΥΠΕ και Νοσοκομεία για την ενίσχυση, σε ειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, των υπηρεσιών μας. Από τις πρώτες μας ενέργειες, μετά την ανάληψη του Χαρτοφυλακίου, ήταν η δημιουργία νέων κλινών στο ΕΣΥ για την υποστήριξη αναδυόμενων αναγκών όπως η ανορεξία, στην πρώτη Μονάδα Ψυχογενούς Ανορεξίας στο ΕΣΥ στο «Σισμανόγλειο» για άτομα ηλικίας από 16 ετών κι άνω καθώς και νέων παιδοψυχιατρικών κλινών στο «Καραμανδάνειο» Νοσοκομείο Παίδων της Πάτρας και των Παιδοψυχιατρικών Κλινών στο Ασκληπιείο της Βούλας, καθώς και στα Νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης και Τρίπολης. Επιπλέον, αξιοποιήσαμε δωρεές όπως αυτή του Ιδρύματος Ιωάννη Αγγελικούση, για την δημιουργία της Ψυχιατρικής Κλινικής Εφήβων 14-18 ετών στο Νοσοκομείο Νίκαιας – Δυτικής Αττικής «Αγία Βαρβάρα». Ειδικά για την υποστήριξη των Ογκολογικών Ασθενών και για την απεξάρτηση των συμπολιτών μας από το τσιγάρο, που αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου, δημιουργήσαμε την «Ανοιχτή Γραμμή -2152152121- σε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και την Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος, ενώ παράλληλα αναπτύσσουμε πρότυπο πρόγραμμα ψηφιακής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης ογκολογικών ασθενών και πιστοποιημένης εκπαίδευσης στην ψυχοκοινωνική ογκολογία επαγγελματιών υγείας. Άμεσα, επίσης θα λειτουργήσει στην Αττική το πρώτο κέντρο στήριξης για εφήβους και νέους που νοσούν με καρκίνο».

-Ποια «εργαλεία» έχει στην διάθεση του το Υπουργείο Υγείας για να προσεγγίσει πληθυσμούς που είναι απομακρυσμένοι από τα αστικά κέντρα και δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δομές υγείας;

«Ο σχεδιασμός μας στο Χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για τους ευάλωτους πληθυσμούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι κάτοικοι των απομακρυσμένων περιοχών της επικράτειας, τους οποίους προσεγγίζουμε αξιοποιώντας δύο «εργαλεία». Πρώτον, με τις κινητές μονάδες τις οποίες δημιουργούμε με πόρους από το ταμείο Ανάκαμψης. Δεύτερον, τους προσεγγίζουμε αξιοποιώντας τα ψηφιακά εργαλεία, όπως μας δίδαξε η πανδημία που μπορούν και ξεπερνούν τους γεωγραφικούς περιορισμούς, ώστε να μην αφήσουμε κανένα μόνο του, κανέναν πίσω. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήσαμε σε συνεργασία με την ΚΛΙΜΑΚΑ Μονάδες Τηλεψυχιατρικής, για εξ αποστάσεως παροχή φροντίδας σε απομακρυσμένες περιοχές του τόπου μας, με εμβληματικές περιοχές το Καστελόριζο και τη Σύμη και την προοπτική επέκτασής του προγράμματος και σε άλλες νησιωτικές και ορεινές περιοχές της χώρας. Επίσης, σε συνεργασία με την ΕΠΑΨΥ διαθέτουμε κινητές μονάδες ψυχικής υγείας στις ΒΑ Κυκλάδες (Πάρος, Αντίπαρος, Σύρος, Τήνος, Άνδρος Μύκονος) και τις Δυτικές Κυκλάδες (Μήλος Κίμωλος, Σίφνος, Σέριφος, Κύθνος και Κέα), όπου συνολικά μέχρι το τέλος του 2022 είχαν λάβει υπηρεσίες περισσότεροι από 15.000 ωφελούμενοι. Επιπλέον, υλοποιούμε Πρόγραμμα Ψυχογηριατρικής Υποστήριξης, σε συνεργασία με το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε απομακρυσμένες νησιωτικές και ακριτικές περιοχές της χώρας και λειτουργούμε την Τηλεφωνική Γραμμή Βοήθειας για την Άνοια 1102 που απευθύνεται σε άτομα με άνοια, τους φροντιστές τους και σε επαγγελματίες υγείας, η οποία μέχρι σήμερα, έχει υποστηρίξει περισσότερους από 21.000 συμπολίτες μας. Παράλληλα, σε συνεργασία με την 2η ΥΠΕ Πειραιώς και Νήσων, λειτουργούμε Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής και Τηλεψυχιατρικής το οποίο μέσα στο 2022 έχει δεχτεί περισσότερα από 1300 ραντεβού».