Ειδική σύνταξη για τα θύματα των Τεμπών

Ι. Μέτρα στήριξης των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων-Τα μέτρα κατ’άρθρο (ν. 5039/2023)
Με τον ν. 5039/2023 (ΦΕΚ Α 83/3-4-2023) ψηφίστηκαν μέτρα για τη στήριξη των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων τού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών στις 28-2-2023, καθώς και άλλες ρυθμίσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας των συγκοινωνιών.
Ειδικότερα:
α) Απαλλαγή από φόρο κληρονομιάς
Στο άρθρο 58 ορίζεται ότι τα περιουσιακά στοιχεία των κληρονομούμενων για όσους απεβίωσαν στο δυστύχημα των Τεμπών απαλλάσσονται από φόρο κληρονομιάς.
β) Διαγραφή ανεξόφλητων βεβαιωμένων οφειλών προς την Εφορία
Με το άρθρο 59 του ν. 5039/2023 διαγράφονται αυτοδικαίως όλες οι ανεξόφλητες μέχρι 31-3-2023 τυχόν βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση ατομικές οφειλές των αποβιωσάντων και όσων υπέστησαν μόνιμη αναπηρία άνω του 50%, αλλά και όσων νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), καθώς και των οικογενειών τους (γονείς, σύζυγοι ή συμβίοι, τέκνα και αδέλφια).
γ) Διαγραφή ανεξόφλητων βεβαιωμένων οφειλών προς ΕΦΚΑ
Επίσης, για τις ίδιες κατηγορίες, διαγράφονται αυτοδικαίως οι ανεξόφλητες στις 31-3-2023 ατομικές οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία, είτε είναι βεβαιωμένες είτε όχι (άρθρο 60 παρ. 1). Όμως, ο χρόνος ασφάλισης, που αντιστοιχεί στις οφειλές που διαγράφονται, παραμένει σε ισχύ. Για τον υπολογισμό των παροχών οι εισφορές θεωρούνται καταβληθείσες. (άρθρο 60 παρ.2). Ειδικά και κατ’ εξαίρεση, αναφορικά με οφειλές προς το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) ή προς το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης της παρ. 4 του άρθρου 36 του ν. 4052/2012 που διαγράφονται, αυτές βεβαιώνονται στο όνομα του Ελληνικού Δημοσίου στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί κατά τον χρόνο της διαγραφής και καταβάλλονται από τον κρατικό προϋπολογισμό (άρθρο 60 παρ.3).
δ) Δικαίωμα διορισμού στο Δημόσιο
Με το άρθρο 61 του ν. 5039/2023 παρέχεται το δικαίωμα σε μέλος της οικογένειας αποβιώσαντος στο ανωτέρω δυστύχημα, σε σύζυγο ή συμβίο/συμβία και σε λοιπούς συγγενείς μέχρι β’ βαθμού, να διοριστούν στο Δημόσιο ή τον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα, σύμφωνα με την παρ.20 του άρθρου 14 του ν. 2266/1994. Το ίδιο δικαίωμα έχουν και όσοι νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ και όσοι, συνεπεία του δυστυχήματος στα Τέμπη, έχουν ποσοστό μόνιμης αναπηρίας πάνω από 67%. Αν ο διορισμός τους δεν είναι δυνατός για λόγους υγείας, το δικαίωμα διορισμού μεταβιβάζεται στον/στην σύζυγο, στον συμβίο/συμβία ή σε ένα τέκνο τους. Αν δεν υπάρχει σύζυγος ή συμβίος/συμβία, το δικαίωμα μεταβιβάζεται σε έναν γονέα ή σε ένα από τα αδέλφια.Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών θα οριστούν οι φορείς υποδοχής, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η σειρά προτεραιότητας των δικαιούχων, η προθεσμία, η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών και όλα τα σχετικά συναφή θέματα.
ε) Πλήρης κάλυψη δαπανών νοσηλείας
Στο άρθρο 62 του ν. 5039/2023 ορίζεται ότι ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει πλήρως όλες τις δαπάνες νοσηλείας και αποκατάστασης των τραυματιών στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών στις 28-2-2023 (υλικά και υπηρεσίες σε όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές δομές, έξοδα μετάβασης σε δομές αποκατάστασης του εξωτερικού) χωρίς οποιαδήποτε συμμετοχή τους σ’ αυτές.
στ) Παροχή δωρεάν ψυχολογικής στήριξης
Με το άρθρο 63 παρέχεται δωρεάν εξατομικευμένη ψυχολογική υποστήριξη στους τραυματίες και τα μέλη των οικογενειών των αποβιωσάντων, αλλά και σε όλους τους επιβαίνοντες στις αμαξοστοιχίες του σιδηροδρομικού δυστυχήματος. Η υποστήριξη αυτή θα παρέχεται από το δίκτυο Μονάδων Ψυχικής Υγείας του ΕΣΥ, από ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν. 2716/1999 που διαθέτουν άδεια Μονάδων Ψυχικής Υγείας, καθώς και τηλεφωνικά από τη δωρεάν Εθνικής Γραμμής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306.
ζ) Μέτρα στήριξης σε φοιτητές και υποψήφιους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Στο άρθρο 64 του ν. 5039/2023 ορίζονται τα μέτρα στήριξης σε φοιτητές και υποψηφίους για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που επέβαιναν στις εν λόγω αμαξοστοιχίες τού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, αλλά και σε αυτούς που απώλεσαν τέκνο, γονέα, αδελφό ή σύζυγο/συμβίο καθώς και σε όσους έχουν τέκνα, γονείς, αδέλφια, σύζυγο ή συμβίο/συμβία που είτε απεβίωσε είτε κατέστη μόνιμα ανάπηρος κατά ποσοστό πάνω από 50%.
Τα μέτρα στήριξης στους ανωτέρω φοιτητές σχετίζονται με μετεγγραφή ή μετακίνηση σε αντίστοιχο τμήμα άλλου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος που βρίσκεται κοντά στον τόπο κύριας ή μόνιμης κατοικίας των ιδίων ή συγγενούς α’ βαθμού ή αδελφού, υπό προϋποθέσεις και καθ’ υπέρβαση του προβλεπόμενου αριθμού μετεγγραφόμενων ή μετακινούμενων φοιτητών. Επίσης ορίζεται ότι θα γίνονται δεκτές κατά προτεραιότητα οι αιτήσεις τους για στέγαση και σίτιση σε ΑΕΙ και ΑΕΑ.
Τα μέτρα στήριξης στους υποψηφίους πανελλαδικών εξετάσεων σχετίζονται με την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση καθ’ υπέρβαση του συνολικού αριθμού εισακτέων, με παροχή προσαύξησης 20% σε κάθε βαθμολογική τους επίδοση στα μαθήματα των πανελλαδικών, στα ειδικά και στις πρακτικές δοκιμασίες, υπό προϋποθέσεις, με αύξηση του ποσοστού 10%, για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με επιλογή, σε 20% σε κάθε βαθμολογική επίδοση των μαθημάτων που είχαν επιτύχει τα έτη 2021 και 2022, υπό προϋποθέσεις.
Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων δύνανται να καθοριστούν οι ειδικότερες προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα απαραίτητα δικαιολογητικά, οι προθεσμίας και όλα τα σχετικά συναφή θέματα.
η) Δωρεάν νομική βοήθεια για ποινικές και αστικές δίκες
Τέλος, με το άρθρο 65 παρέχεται νομική βοήθεια σε θύματα και συγγενείς θυμάτων τού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, ως προς τις ποινικές και αστικές τους αξιώσεις ενώ ορίζεται ότι οι αποφάσεις των Πολιτικών Δικαστηρίων αναφορικά με απαιτήσεις αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης θα είναι υποχρεωτικά προσωρινά εκτελεστές.
ΙΙ. Χορήγηση ειδικής σύνταξης στους παθόντες και τις οικογένειές τους (άρθρο 57 ν. 5039/2023)
Σημαντικό μέτρο, μεταξύ των ανωτέρω ψηφισθέντων, είναι η χορήγηση ειδικής σύνταξης στους παθόντες και στις οικογένειες που έχασαν μέλος τους στο ως άνω πολύνεκρο δυστύχημα.
Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 57 ορίζεται ότι σε όσους υπέστησαν μόνιμη αναπηρία πάνω από 50% λόγω του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών στις 28-2-2023, καθώς και στις οικογένειες των αποβιωσάντων, χορηγείται από 1-3-2023 ειδική σύνταξη ίση με το τετραπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης του άρθρου 7 του ν. 4387/2016. Επίσης, ορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις της καταβολής αυτής στις περιπτώσεις εγγάμων/συμβίων με ή χωρίς τέκνα, στις περιπτώσεις χήρου/χήρας ή διαζευγμένου ή άγαμου αποβιώσαντος με ή χωρίς τέκνα, καθώς και η διάρκεια καταβολής τους στα τέκνα αναλόγως αν αυτά είναι φοιτητές ή άτομα άγαμα ή ανίκανα προς βιοπορισμό.
Το δικαίωμα της ειδικής σύνταξης του άρθρου 57 του ν. 5039/2023 διαπιστώνεται με πράξη τού Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με την οποία δίδεται εντολή πληρωμής.
Στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι η ειδική σύνταξη είναι αφορολόγητη, δεν μεταβιβάζεται, δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, δεν κατάσχεται στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένες στις 28-2-2023 οφειλές προς το Δημόσιο ή χρηματοδοτικά ή πιστωτικά ιδρύματα, και καταβάλλεται ανεξάρτητα από την καταβολή άλλης σύνταξης ή μισθού.
Εξάλλου, στις 21-4-2023 εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 2/36263/ΔΕΠ/2023 (ΦΕΚ Β 2661) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, με την οποία εξειδικεύονται τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της ειδικής σύνταξης στους παθόντες και στην οικογένεια όσων απεβίωσαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών στις 28-2-2023 και καθορίζεται η διαδικασία αναγνώρισης της ειδικής σύνταξης και ο τρόπος διενέργειας της καταβολής της.
Ειδικότερα, στο άρθρο 1 της ανωτέρω απόφασης ορίζονται τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της ειδικής σύνταξης του άρθρου 57 του ν. 5039/2023 ως εξής:
α) Για την άσκηση του δικαιώματος ειδικής σύνταξης του άρθρου 57, απαιτείται η υποβολή αίτησης χορήγησής της, που θα αναφέρονται οπωσδήποτε ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, αριθμός δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου, ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, ταχυδρομική και ηλεκτρονική διεύθυνση και τηλέφωνο επικοινωνίας. Όσοι υπέστησαν μόνιμη αναπηρία πάνω από 50%, πρέπει να αιτούνται και την παραπομπή τους στην Ανωτάτη Στρατού Υγειονομική Επιτροπή (ΑΣΥΕ).
Σε περίπτωση περισσότερων του ενός δικαιούχων της ίδιας οικογένειας, δύναται να υποβληθεί κοινή αίτηση των δικαιούχων, με συνυπογραφή των ενήλικων τέκνων. Σε περίπτωση ανήλικου τέκνου, η αίτηση υποβάλλεται από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα ή την επιτροπεία.
Η αίτηση υποβάλλεται στο Ε’ Τμήμα της Διεύθυνσης Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ταχυδρομικά ή αυτοπροσώπως (διεύθυνση: Κάνιγγος 29, ΤΚ 10682, Αθήνα ή ηλεκτρονικά στη διεύθυνση dne@glk.gr).
β) Στην ανωτέρω αίτηση επισυνάπτονται, κατά περίπτωση, τα εξής δικαιολογητικά: Φωτοαντίγραφο του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή του διαβατηρίου, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης εκδοθέν μετά την 1-3-2023, αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών εκδοθέν μετά την 1-3-2023, αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης γάμου ή συμφώνου συμβίωσης.
Για ενήλικα τέκνα ή αδέλφια, εφόσον σπουδάζουν, απαιτείται βεβαίωση του ιδρύματος, της σχολής ή του ινστιτούτου που φοιτούν, στην οποία να φαίνεται η ημερομηνία πρώτης εγγραφής τους και τα υποχρεωτικά έτη φοίτησης.
Επίσης πρέπει να επισυναφθεί αποδεικτικό τραπεζικού λογαριασμού πιστωτικού ιδρύματος εσωτερικού, στο οποίο να φαίνεται καθαρά ο ΙΒΑΝ του λογαριασμού και το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου. Πρώτος δικαιούχος του λογαριασμού πρέπει να είναι ο δικαιούχος της ειδικής σύνταξης.
Σε περίπτωση νοσηλείας, απαιτείται πιστοποιητικό του δημόσιου νοσοκομείου, στο οποίο εμφανίζεται η νοσηλεία στο νοσοκομείο, η διάρκειά της και τα τραύματα ή νοσήματα για τα οποία νοσηλεύτηκαν, σε περίπτωση δικαιούχων που νοσηλεύτηκαν μετά το δυστύχημα.
Απαραίτητη είναι η αίτηση για την παραπομπή στην Ανωτάτη Στρατού Υγειονομική Επιτροπή (Α.Σ.Υ.Ε.) σε περίπτωση άγαμου και ανίκανου τέκνου ή αδελφού, προκειμένου η Επιτροπή να γνωματεύσει για την ανικανότητα άσκησης κάθε βιοποριστικού επαγγέλματος σε σχέση με το ποσοστό αναπηρίας του.
Δικαιολογητικά που έχουν εκδοθεί στην αλλοδαπή, υποβάλλονται μεταφρασμένα από μεταφραστές που είναι ενταγμένοι στο Μητρώο Πιστοποιημένων Μεταφραστών του Υπουργείου Εξωτερικών.
γ) Εκτός από την αίτηση, απαιτείται η υποβολή των κατά περίπτωση παρακάτω δικαιολογητικών:
-για όσους υπέστησαν μόνιμη αναπηρία πάνω από 50%:Φωτοαντίγραφο του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας (και των δύο όψεων) ή του διαβατηρίου, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης εκδοθέν μετά την 1-3-2023, αποδεικτικό τραπεζικού λογαριασμού πιστωτικού ιδρύματος εσωτερικού, στο οποίο να φαίνεται καθαρά ο ΙΒΑΝ του λογαριασμού και το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου, καθώς και πιστοποιητικό του δημόσιου νοσοκομείου, στο οποίο εμφανίζεται η νοσηλεία στο νοσοκομείο, η διάρκειά της και τα τραύματα ή νοσήματα για τα οποία νοσηλεύτηκαν, σε περίπτωση δικαιούχων που νοσηλεύτηκαν μετά το δυστύχημα. Επίσης δύναται να υποβληθεί και η γνωμάτευση της ΑΣΥΕ ώστε να προκύπτει το ποσοστό αναπηρίας.
-Σε περίπτωση έγγαμου αποβιώσαντος ή συμβίου χωρίς τέκνα: Φωτοαντίγραφο του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας (και των δύο όψεων) ή του διαβατηρίου, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης εκδοθέν μετά την 1-3-2023, αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών εκδοθέν μετά την 1-3-2023, αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης γάμου ή συμφώνου συμβίωσης και αποδεικτικό τραπεζικού λογαριασμού πιστωτικού ιδρύματος, ως άνω.
-Σε περίπτωση έγγαμου ή συμβίου ή χήρου ή διαζευγμένου ή άγαμου αποβιώσαντος με τέκνα, ή άγαμου και άτεκνου αποβιώσαντος, απαιτούνται τα δικαιολογητικά της προηγούμενης παραγράφου, αλλά και βεβαίωση του ιδρύματος, της σχολής ή του ινστιτούτου που φοιτούν, στην οποία να φαίνεται η ημερομηνία πρώτης εγγραφής τους και τα υποχρεωτικά έτη φοίτησης αν πρόκειται για ενήλικα τέκνα ή αδέλφια που σπουδάζουν. Σε περίπτωση ανίκανου τέκνου ή άγαμου ή άτεκνου και ορφανού αποβιώσαντος, απαιτείται και αίτηση για την παραπομπή στην ΑΣΥΕ, ως άνω, ενώ σε περίπτωση ανίκανων αδελφών απαιτείται.
Στο άρθρο 2 της υπ’ αριθ. 2/36263/ΔΕΠ/2023 απόφασης ορίζεται η διαδικασία αναγνώρισης της ειδικής σύνταξης. Η καταβολή της διενεργείται με τις ίδιες διαδικασίες που καταβάλλονται οι λοιπές ειδικές συντάξεις του Δημοσίου. Ειδικά για όσους υπέστησαν μόνιμη αναπηρία πάνω από 50%, το Ε’ Τμήμα της Διεύθυνσης Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους διαβιβάζει αντίγραφο της αίτησής τους, καθώς και του πιστοποιητικού του δημόσιου νοσοκομείου που νοσηλεύτηκαν μετά το δυστύχημα στην ΑΣΥΕ, προκειμένου να αποφανθεί (ύστερα από αυτοπρόσωπη εξέτασή τους), με πλήρη και επαρκώς αιτιολογημένη γνωμάτευση για το ποσοστό αναπηρίας τους και για το εάν η αναπηρία προήλθε από το σιδηροδρομικό δυστύχημα.
Η ΑΣΥΕ για την έκδοση γνωμάτευσής της δύναται να ζητήσει οποιοδήποτε δικαιολογητικό, ιατρική γνωμάτευση ή πληροφορία από δημόσια ή άλλη αρχή που είναι χρήσιμα για τη διαμόρφωση της κρίσης της. Η γνωμάτευση της Α.Σ.Υ.Ε. αποστέλλεται απευθείας στη Διεύθυνση Εισοδηματικής Πολιτικής, προκειμένου να προβεί στην κρίση του δικαιώματος ειδικής σύνταξης.
Με εξαίρεση τις κρατήσεις για υγειονομική περίθαλψη, η ειδική σύνταξη δεν υπόκειται σε καμία άλλη κράτηση, μείωση ή περικοπή, ούτε λαμβάνεται υπόψη για να μειωθούν ή να περικοπούν μισθοί ή συντάξεις που καταβάλλονται στον δικαιούχο αυτής από οποιονδήποτε φορέα.
ΙΙΙ. Μέτραστήριξης οικογενειών των αποβιωσάντων στον σεισμό τής Σάμου στις 30-10-2020 (άρθρο 72 ν. 5043/2023)
Ανακουφιστικά μέτρα ψηφίστηκαν και για τις οικογένειες των αποβιωσάντων στον σεισμό της Σάμου στις 30-10-2020 με το άρθρο 72 του ν. 5043/2023 (ΦΕΚ Α’ 91/13-4-2023).
Πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 72 ορίζεται ότι οι ανεξόφλητες στις 31-3-.2023 βεβαιωμένες ατομικές φορολογικές οφειλές των αποβιωσάντων στον σεισμό της Σάμου, καθώς και των γονέων και των αδελφών αυτών, διαγράφονται αυτοδικαίως. Ομοίως διαγράφονται και οι ανεξόφλητες στις 31-3-2023, βεβαιωμένες και μη, ατομικές οφειλές προς Ασφαλιστικά Ταμεία των αποβιωσάντων στον σεισμό, καθώς και των γονέων και των αδελφών τους. Ειδικότερα ζητήματα θα αποσαφηνιστούν με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης του Διοικητή της ΑΑΔΕ.
Στην παράγραφο 3 του άρθρου 72 ορίζεται ότι οι διατάξεις της παρ. 20 του άρθρου 14 του ν. 2266/1994 περί διορισμού στο Δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μέλους της οικογένειας, συζύγου ή συμβίου/συμβίας λόγω θανάτου κατά και εξαιτίας της εκτέλεσης υπηρεσιακού καθήκοντος εργαζόμενου, εφαρμόζονται αναλόγως και για τους συγγενείς μέχρι β’ βαθμού των αποβιωσάντων συνεπεία του σεισμού της Σάμου στις 30-10-2020. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών θα οριστούν οι φορείς υποδοχής, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, ο τρόπος βεβαίωσης της αιτίας θανάτου, η σειρά προτεραιότητας των δικαιούχων, η προθεσμία και η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών και κάθε άλλο συναφές θέμα.
Στην παράγραφο 4 του άρθρου 72 του ν. 5043/2023 ορίζονται μέτρα στήριξης για τους υποψήφιους για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι αδελφοί απεβίωσαν συνεπεία του σεισμού στη Σάμο. Τα μέτρα στήριξής τους σχετίζονται με την εισαγωγή τους σε Σχολές, Τμήματα και εισαγωγικές κατευθύνσεις των ΑΕΙ και των ΑΕΑ, για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, καθ’ υπέρβαση του συνολικού αριθμού εισακτέων, με προσαύξηση 20% σε κάθε βαθμολογική επίδοση των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, των ειδικών μαθημάτων και των πρακτικών δοκιμασιών, υπό προϋποθέσεις. Επίσης ορίζεται ότι τα ίδια μέτρα εφαρμόζονται και στους υποψηφίους για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, τακτικής και επαναληπτικής περιόδου, των ετών 2024 και 2025. Ειδικότερες περιπτώσεις και προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά των ενδιαφερομένων, οι σχετικές προθεσμίες και κάθε άλλο συναφές θέμα θα εξειδικευθεί με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων.
IV. Οικονομική ενίσχυση πληγέντων από φυσικές καταστροφές (άρθρο 73 ν. 5043/2023)
Με το άρθρο 73 του πρόσφατου ν. 5043/2023 τροποποιείται η παρ.3 του άρθρου 18 του ν. 2768/1999, προκειμένου να περιλαμβάνει και τους πληγέντες από φυσικές καταστροφές, στους οποίους παρέχεται οικονομική ενίσχυση. Πιο συγκεκριμένα, ορίζεται ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται να καταβάλλεται:
α) έκτακτη οικονομική ενίσχυση στις οικογένειες όσων έχασαν τη ζωή τους από σεισμό, πυρκαγιές ή άλλα φυσικά φαινόμενα και εξαιτίας αυτών ή/και
β) τακτική οικονομική ενίσχυση στα τέκνα ή/και αδέλφια όσων απεβίωσαν από τις παραπάνω αιτίες, η οποία καταβάλλεται μηνιαίως και μέχρι την ενηλικίωση ή την ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών τους σπουδών ή την ολοκλήρωση της θεωρητικής και της εργαστηριακής κατάρτισης σε Δημόσιο ΙΕΚ.
Η καταβαλλόμενη έκτακτη και τακτική οικονομική αυτή ενίσχυση δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, ορίζεται ως αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη εις χείρας του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση ή εισφορά, δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους Δήμους, τις Περιφέρειες, τα Ασφαλιστικά Ταμεία ή πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.
Οι παραπάνω δέσμες μέτρων για τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, του σεισμού της Σάμου στις 30-10-2020, αλλά και κάθε φυσικής καταστροφής, ήταν αναγκαίες. Κατά την άποψή μας, τα μέτρα στήριξης πρέπει να χορηγηθούν και στις οικογένειες των θυμάτων από την πλημμύρα στη Μάνδρα (15-11-2017) και από την πυρκαγιά στο Μάτι (23-7-2018), καθώς και σε άλλα μέρη, που οι κάτοικοί τους είχαν θύματα ή καταστροφές στην περιουσία τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι ψηφισθείσες διατάξεις βρίσκονται σε θετική κατεύθυνση αφού συμβάλλουν στη στήριξη των πληγεισών οικογενειών. Ωστόσο με τις ανωτέρω διατάξεις αναγνωρίζεται εμμέσως η ανάληψη της ευθύνης του κράτους για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη και τον φονικό σεισμό στη Σάμο. Ο πόνος των οικογενειών ασφαλώς δεν μειώνεται, αλλά ένα κράτος δικαίου οφείλει να δηλώνει την παρουσία του, τη στήριξή του και να αναλαμβάνει τις ευθύνες του.

Ο Αλέξης Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ