• Οι διευκρινίσεις από τον ΕΦΚΑ (486354/2024 γενικό έγγραφο)
Της Αγγελικής Α. Μητροπούλου*
Με το άρθρο 134 του ν. 4964/2022 (ΦΕΚ Α 150) τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4926 του ίδιου έτους 2022 (ΦΕΚ Α 82) για τον εκσυγχρονισμό τού θεσμικού πλαισίου όσων δραστηριοποιούνται με πλοία αναψυχής και τουριστικά ημερόπλοια.
Με την υπ’ αριθ. 49/2023 (αριθ. πρωτ. 610010/14-11-2023) Εγκύκλιό του ο e-ΕΦΚΑ ενημέρωσε τις υπηρεσίες του για το ισχύον ασφαλιστικό καθεστώς όσων στελεχώνουν πλοία αναψυχής και τουριστικά ημερόπλοια, πλην όμως οι Τοπικές Διευθύνσεις απέστειλαν ερωτήματα που προέκυπταν για την εφαρμογή τού νόμου και δεν είχαν αποσαφηνιστεί.
Έτσι, ο e-ΕΦΚΑ εξέδωσε το υπ’ αριθ. πρωτ. 486354/3-4-2024 γενικό έγγραφο για το ίδιο ασφαλιστικό ζήτημα. Σ’ αυτό αποσαφηνίζεται ότι:
1. Για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής, υπό σημαία ελληνική ή άλλου κράτους μέλους της ΕΕ ή του ΕΟΧ, για τα οποία
α) δεν υφίσταται υποχρέωση τήρησης οργανικής σύνθεσης πληρώματος,
β) τη διακυβέρνηση του πλοίου αναλαμβάνει πλοίαρχος ή κυβερνήτης και γ)επιτρέπεται να εργάζονται σε αυτά πλήρωμα και βοηθητικό προσωπικό, ισχύουν τα εξής:
α) οι απογεγραμμένοι ναυτικοί που προσλαμβάνονται στο πλοίο, ασφαλίζονται στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ),
β) οι κυβερνήτες, μη απογεγραμμένοι ναυτικοί, ασφαλίζονται είτε ως Μισθωτοί με βάση τη νομοθεσία του e-ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) αν παρέχουν εξαρτημένη εργασία είτε ως μη μισθωτοί στον e-ΕΦΚΑ (πρώην ΟΑΕΕ), αν απασχολούνται μέσω σύμβασης παροχής υπηρεσιών
γ) το βοηθητικό προσωπικό ασφαλίζεται στην υποχρεωτική ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ ανάλογα με την ειδικότητά τους.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αναλογικά και για ταιδιωτικά πλοία αναψυχής χωρίς οργανική σύνθεση πληρώματος, ανεξαρτήτως μεταφορικής ικανότητας.
2. Για επαγγελματικά πλοία αναψυχής, για τα οποία υπάρχει υποχρέωση τήρησης οργανικής σύνθεσης πληρώματος, προβλέπεται η ύπαρξη και επιπλέον λοιπού προσωπικού, το οποίο προσλαμβάνεται για την εξυπηρέτηση των επιβατών και ασφαλίζεται στον e-ΕΦΚΑ, ανάλογα την ειδικότητά τους, με την επιφύλαξη της Ενωσιακής Νομοθεσίας αναφορικά με το δικαίωμα για ασφάλιση στο κράτος της σημαίας του πλοίου, εφόσον πρόκειται για πλοίο που φέρει σημαία κράτους-μέλους της ΕΕ ή του ΕΟΧ.
3. Για τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια (μικρά επαγγελματικά σκάφη μεταφοράς επιβατών) ή πλοία αναψυχής ή επιβατηγά τουριστικά πλοία, τα οποία εκτελούν περιηγητικούς πλόες, περιορισμένης χρονικής διάρκειας, εκτός από την τηρούμενη οργανική σύνθεση πληρώματος, προβλέπεται και η ύπαρξη λοιπού προσωπικού που ασφαλίζεται στον e-ΕΦΚΑ ανάλογα την ειδικότητα, με την επιφύλαξη της Ενωσιακής Νομοθεσίας αναφορικά με το δικαίωμα για ασφάλιση στο κράτος της σημαίας του πλοίου, εφόσον πρόκειται για πλοίο που φέρει σημαία κράτους-μέλους της ΕΕ ή ΕΟΧ.
Σημειώνεται ότι από 20-4-2022 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4964/2022) μέχρι 31-12-2022 δεν εφαρμόζεται η Ελληνική Νομοθεσία στα ασφαλιστικά ζητήματα των ναυτικών που έχουν οργανική θέση πληρώματος σε επαγγελματικά πλοία αναψυχής (παρ. 2 άρθρο 3 ν. 4926/2022), αλλά η νομοθεσία του κράτους της σημαίας του πλοίου. Από 1-1-2023 (και με την επιφύλαξη της Ενωσιακής Νομοθεσίας) κι εφεξής, εφαρμόζεται υποχρεωτική η Ελληνική Ασφαλιστική Νομοθεσία.
Με τις παραπάνω νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλά και τις διευκρινίσεις τόσο της 49/2023 Εγκυκλίου όσο και του υπ’ αριθ. πρωτ. 486354/2024 γενικού εγγράφου του e-ΕΦΚΑ, μια σειρά απαντήσεων επί ζητημάτων που απασχολούν εργαζόμενους και επιχειρήσεις πλοίων αναψυχής αντιμετωπίστηκαν σχετικώς επαρκώς και σχετικά έγκαιρα πριν την έναρξη της θερινής τουριστικής περιόδου.
• Η Αγγελική Α. Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος
