Των Αλέξη Μητρόπουλου
Αγγελική Μητροπούλου
Καμιά κοινωνική τάξη στην Ελλάδα, κατά την περίοδο των τριών (3) Μνημονίων και της υγειονομικής κρίσης (κορωνοϊού), δεν είχε περισσότερες απώλειες από αυτή των συνταξιούχων.
Πράγματι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ανάλυση και επεξεργασία των αριθμών, οι συνταξιούχοι της χώρας μας έχασαν πάνω από 130 δις € κατά την περίοδο 2010-2024(βλέπε φύλλο 151/30-11-2024 στην «Εφημερίδα όλων των συνταξιούχων 60+»).
Και τώρα που βγήκαμε (υποτίθεται) από τα Μνημόνια (πράγμα αναληθές, αφού οι εκατοντάδες μνημονιακοί νόμοι και υπουργικές αποφάσεις των περικοπών εξακολουθούν να ισχύουν), οι Έλληνες συνταξιούχοι υφίστανται περικοπές δισεκατομμυρίων, με βάση ισχύοντες ακόμη μνημονιακούς νόμους. Το 2025, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό 2025 που ψηφίστηκε στις 12-12-2024, οι συνταξιούχοι θα χάσουν 4 δις € επιπλέον. Η εισφορά υπέρ ΕΑΣ που θα στοιχίσει στους συνταξιούχους, ΜΟΝΟ για το 2025,886 εκατ. €, η εισφορά υπέρ υγείας που θα στοιχίσει 2 δις € για το 2025, η στέρηση της αύξησης των συντάξεων που έχουν ακόμη Προσωπική Διαφορά, καθώς και η στέρηση των Δώρων με απώλειες μέχρι σήμερα πάνω από 40 δις €, περικοπές δηλαδή που έχουν υποστεί και υφίστανται ακόμη οι συνταξιούχοι, μαρτυρούν την πρωτοφανή λεηλασία που έχουν υποστεί οι Έλληνες και Ελληνίδες συνταξιούχοι.
Γι’ αυτό, το νέο έτος 2025, επιβάλλεται με γενναιόδωρες πολιτικές αποφάσεις να επιστραφεί στους συνταξιούχους τουλάχιστον ένα τμήμα, έστω, των μεγάλων απωλειών που είχαν τα προηγούμενα έτη. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες συνταξιούχοι απαιτούν επιστροφή στην ασφαλιστική κανονικότητα με την κατάργηση των νόμων που τους στερούν, ακόμη και σήμερα, μια αξιοπρεπή -και για χιλιάδες εξ αυτών τη στοιχειώδη- διαβίωση.
Κωδικοποιήσαμε τα πιο σημαντικά αιτήματα των προς την κυβέρνηση κυρίως, αλλά και προς τα άλλα κόμματα της Αντιπολίτευσης, για το 2025, στα εξής είκοσι (20), τα οποία και εξειδικεύουμε αμέσως παρακάτω. Σε αυτό το φύλλο θα αναλύσουμε τα 10 πρώτα αιτήματα:
1. ΕΠΑΝΑΧΟΡΗΓΗΣΗ 13ης ΚΑΙ 14ης ΣΥΝΤΑΞΗΣ (ΔΩΡΑ ΠΑΣΧΑ-ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΣΕ ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ) 40 ΔΙΣ € ΟΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2010-2024!
Με τον ν. 4093/2012 (ΦΕΚ Α 222) η τότε κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) ψήφισε την ολοσχερή κατάργηση από 1-1-2013 των τριών Δώρων-Επιδομάτων (Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και Επίδομα Αδείας) σε όλους τους συνταξιούχους και για όλα τα είδη των συντάξεων.
Το συνολικό ύψος των τριών Δώρων-Επιδομάτων, όταν καταργήθηκαν, ήταν 800 € κατ’ έτος (400, 200 και 200 €, αντίστοιχα), αφού η 13η και 14η σύνταξη είχαν ήδη περιοριστεί από την κυβέρνηση Γ. Α. Παπανδρέου το 2010 με το άρθρο μόνο του πρωτομνημονιακού νόμου 3847/2010 (ΦΕΚ Α 67).
Η δραστική μείωση των σημαντικών για την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων Δώρων-Επιδομάτων από το α’ Μνημόνιο είχε δυστυχώς κριθεί συνταγματική(!) με την υπ’ αριθ. 668/2012 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, γνωστή και ως «απόφαση Πικραμένου» (Πρόεδρος τότε του ΣτΕ), τέως Αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Με τον ίδιο νόμο (άρθρο πρώτο παρ. α υποπαρ. Γ ν. 4093/2012) καταργήθηκαν από 1-1-2013 και τα Δώρα-Επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων, που επίσης είχαν περιοριστεί με το α’ Μνημόνιο (ν. 3845/2010) στα 1.000 € ανά έτος (500, 250 και 250 αντίστοιχα).
Μεταγενέστερα, με την υπ’ αριθ. 2287/2015 απόφαση της Ολομέλειάς του το ΣτΕ κήρυξε αντισυνταγματική την κατάργηση των Δώρων και Επιδομάτων των συνταξιούχων με τον ν. 4093/2012. Η ιστορική αυτή απόφαση του ΣτΕ δυστυχώς αργότερα ανατράπηκε από την υπ’ αριθ. 1436/2020 απόφαση Ολομέλεια ΣτΕ.
Με το άρθρο 14 (παρ. 2) ο ν. 4387/2016 (ΦΕΚ Α 85) νομιμοποίησε όλες τις περικοπές από το α’ και β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012), καθώς και την οριστική κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης (Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα).
Η κατάργηση των Δώρων στις κύριες και επικουρικές συντάξεις είναι η σημαντικότερη σε ύψος περικοπή που έχει γίνει ποτέ στο εισόδημα των συνταξιούχων, συνολικού ποσού 40 δις € για την περίοδο 2010-2024!
Κατά την ίδια περίοδο οι συνταξιούχοι έχασαν δύο (2) συντάξεις για κάθε έτος (εκτός από τα έτη 2010 και 2011, που εισέπραξαν μόνο μέρος των Δώρων). Όλοι όσοι ελάμβαναν Δώρα και από την επικουρική τους σύνταξη, έχασαν περισσότερες από δύο (2) συντάξεις κατ’ έτος ενώ ακόμη περισσότερα έχασαν οι απόστρατοι και οι συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι, επειδή πολλοί εξ αυτών ελάμβαναν 13ο και 14ο μέρισμα.
Η 13η σύνταξη-«παρωδία», που χορήγησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πριν τις εθνικές εκλογές του 2019 με το άρθρο 120 του ν. 4611/2019 (ΦΕΚ Α 73), ήταν συνολικού κόστους 830 εκατ. €, αφού μόνο οι συνταξιούχοι με ποσό σύνταξης έως 500 € έλαβαν το 100% της 13ης σύνταξης, ενώ οι λοιποί έλαβαν το 70%, το 50% και το 30% ανά ύψος σύνταξης.
Με το άρθρο 47 του ν. 4670/2020 (ΦΕΚ Α 43) της σημερινής κυβέρνησης καταργήθηκε η παραπάνω διάταξη του άρθρου 120 του ν. 4611/2019 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που θέσπισε σε μόνιμη βάση τη «νόθα» 13η σύνταξη. Τη θέση της κατέλαβε ένας μόνιμος μηχανισμός στήριξης πολιτικών πρόνοιας, κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας ύψους 0,5% του ΑΕΠ.
Σήμερα υπάρχει επιτακτική ανάγκη επαναχορήγησης των τριών Δώρων-Επιδομάτων σε όλους στους συνταξιούχους και για όλα τα είδη των συντάξεων, αφού τώρα δεν συντρέχουν οι λόγοι περικοπής τους!
Η ανατροπή των ευνοϊκών για τους συνταξιούχους αποφάσεων από την Ολομέλεια του ΣτΕ το 2015, που έβαλε ταφόπλακα στα Δώρα των συνταξιούχων, δύναται οπωσδήποτε να αναιρεθεί, αφού και «έχουμε βγει από τα Μνημόνια» (όπως υποστηρίζουν οι πολιτικοί των Μνημονίων) και το χρέος δεν μειώθηκε (απεναντίας, αυξήθηκε πολύ), επιπλέον μάλιστα, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2024 παραμένουν στα ίδια επίπεδα με το 2010!
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΦΚΑ, παρά τις περικοπές ύψους 130 δις € μέχρι σήμερα και την κατάργηση των Δώρων συνολικού ύψους 40 δις € την περίοδο 2010-2024, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες -αντί να μειωθούν- αυξήθηκαν!! Το 2010 ανέρχονταν σε 29.660.771 €, το 2024 έφτασαν το ποσό των 33.396 εκατ. €, ενώ το 2025 θα ανέλθουν στα 34.357 εκατ. € (σελ. 178 κρατικού προϋπολογισμού 2025). Αυτή είναι και η αποστομωτική απάντηση σε όσους λεηλάτησαν τους συνταξιούχους καθ’ όλη τη διάρκεια των Μνημονίων, έχοντας ως επιχείρημα ότι η Ελλάδα έχει τις πιο μεγάλες συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Γι’ αυτό πρέπει άμεσα να γίνει κατανοητό ότι η 13η και η 14η σύνταξη πρέπει να επαναθεσμοθετηθούν σε ΜΟΝΙΜΗ ΒΑΣΗ και για ΟΛΟΥΣ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ τους συνταξιούχους ή τους κληρονόμους τους, αφού η κατάργησή τους ούτε νομικό, ούτε ηθικό, αλλά ούτε και δημοσιονομικό έρεισμα έχει.
2. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΜΕ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ
700 ΕΚΑΤ. € ΘΑ ΧΑΣΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΤΟ 2025 ΛΟΓΩ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ!
Η Προσωπική Διαφορά αποτελεί ουσιαστικά μηχανισμό μείωσης των «παλαιών» συντάξεων. Πρωτοθεσπίστηκε με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015), εξειδικεύτηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και θωρακίστηκε με τον νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020).
Με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015, ΦΕΚ Α 94) αποφασίστηκε από τους δανειστές και την τότε κυβέρνηση Τσίπρα-Καμένου η περικοπή όλων των «παλαιών» κύριων συντάξεων, οι οποίες είχαν ήδη, με τα δύο πρώτα Μνημόνια (ν. 3845/2010, 4046/2012) και τους εφαρμοστικούς τους νόμους, υποστεί περικοπές ύψους πάνω από 30% και από 1-1-2013 καταβάλλονταν επί 12 μήνες και όχι επί 14 μήνες, αφού από την ανωτέρω ημερομηνία καταργήθηκαν οι 13η και 14η σύνταξη (Δώρα).
Ο μηχανισμός για τη μείωσή τους εφευρέθηκε και αποτυπώθηκε, λίγους μήνες μετά, στον νόμο Κατρούγκαλου 4387/2016 (ΦΕΚ Α 85) με τον πρωτοφανή στα ευρωπαϊκά νομικά χρονικά θεσμό της «Προσωπικής Διαφοράς».
Με τον ν. 4387/2016 νομοθετήθηκε αρχικά ο επανυπολογισμός-αναπροσαρμογή όλων των «παλαιών» συντάξεων, που λειτούργησε ως «προκρούστεια κλίνη» των ήδη πολλαπλά λεηλατημένων μικρών ελληνικών συντάξεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2α του ν. 4387/2016, μέχρι 31-12-2018 οι κατά τον χρόνο έναρξης ισχύος του χρόνου αυτού καταβαλλόμενες συντάξεις «…συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί κατά την 31-12-2014 σύμφωνα με τις τότε ισχύουσες διατάξεις…».
Οι διατάξεις του άρθρου 14, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4387/2016, προσδιόρισαν τη διαδικασία επανυπολογισμού και αναπροσαρμογής των ήδη καταβαλλομένων ή καταβλητέων στις 12-5-2016 κύριων συντάξεων των Φορέων Κύριας Ασφάλισης (πλην των συντάξεων του ΟΓΑ), σε εφαρμογή των κανόνων του ενιαίου ΕΦΚΑ.
Με το άρθρο 25 του ν. 4670/2020 (νόμος Βρούτση), όχι μόνο δεν καταργήθηκε ο θεσμός τού επανυπολογισμού των «παλαιών» συντάξεων του ν. 4387/2016, όπως είχε δεσμευτεί το 2019 η ΝΔ, αλλ’ αντιθέτως ενισχύθηκε, προστατεύτηκε και εφαρμόστηκε άμεσα.
Με τη διάταξη-«πλυντήριο» του άρθρου 14 παρ. 2 του ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), η κυβέρνηση της ΝΔ με το άρθρο 25 του ν. 4670/2020, επανα-νομοθέτησε τον επανυπολογισμό-αναπροσαρμογή των «παλαιών» κύριων συντάξεων, καθώς και της προσωπικής διαφοράς!! Η κυβέρνηση της ΝΔ, επικαλούμενη δηλαδή την ανωτέρω διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, ισχυρίστηκε:
α) ότι το άρθρο 14 του νόμου Κατρούγκαλου νομιμοποίησε (ουσιαστικά «ξέπλυνε» νομοθετικά) τις περικοπές των συντάξεων και την κατάργηση των τριών Δώρων-Επιδομάτων με τους ν. 4051/2012 και 4093/2012, καθιστώντας εμμέσως ανίσχυρες τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας του 2015 (2287-2288/2015) που είχαν κρίνει τους παραπάνω νόμους αντισυνταγματικούς και
β) οι μόνοι που δικαιούνταν αναδρομικά για τις περικοπές προ του νόμου Κατρούγκαλου ήταν ελάχιστοι μόνο συνταξιούχοι που είχαν προλάβει να δικαιωθούν με βάση τις υπ’ αριθ. 2287-2288/15 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ!!
Έτσι ο ν. 4670/2020 νομιμοποίησε τις συνταξιοκτόνες μειώσεις που επήλθαν με τις διατάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012 και οδήγησαν στα Δικαστήρια εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχων!
Ως γνωστόν, για 13 χρόνια οι συντάξεις δεν είχαν αυξηθεί. Στις 31-12-2022 όμως έληξε ο νόμος που είχε «παγώσει» όλες τις συντάξεις στο ύψος του 2014 και απαγόρευε τις αυξήσεις για την περίοδο 2015-2022 (ν. 4472 και 4475/2017). Έτσι από 1-1-2023 αυξήθηκαν όλες οι κύριες συντάξεις κατά 7,75%, από 1-1-2024 κατά 3%, ενώ για το 2025 προβλέπεται αύξηση ύψους 2,4%, σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού έτους 2025.
Το 2023 και το 2024 οι συνταξιούχοι που είχαν προσωπική διαφορά μεγαλύτερη από την αύξηση που έδωσε η κυβέρνηση, δεν είδαν πραγματικές αυξήσεις στις συντάξεις τους, όπως προαναφέραμε. Το ίδιο θα συμβεί και για το 2025!Από αυτούς, 605.000 θα έχουν Προσωπική Διαφορά και τα επόμενα χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα, χωρίς καθαρή αύξηση έμειναν 1.230.000 συνταξιούχοι με Προσωπική Διαφορά το 2023, 950.000 συνταξιούχοι το 2024 και προβλέπεται 772.000 συνταξιούχοι επίσης να μην δουν αύξηση το 2025. Πιο συγκεκριμένα:
● Αναφορικά με το 2023, από το σύνολο των συνταξιούχων, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το Υπουργείο Εργασίας και είναι επισφαλή (αφού το σύνολο των συνταξιούχων τον μήνα Νοέμβριο 2022, σύμφωνα με το Π/Σ «ΗΛΙΟΣ/ΗΔΙΚΑ» ανήλθαν σε 2.472.823 και το Υπουργείο τούς εμφάνισε σε 2.613.757), οι 1.682.116 εισέπραξαν άμεσα την αύξηση 7,75% στην κύρια σύνταξή τους, ενώ 931.631 συνταξιούχοι (που διατηρούσαν Προσωπική Διαφορά) είχαν μόνο λογιστική αύξηση και όχι πραγματική, αφού με αυτήν μηδένισαν ή συμψήφισαν (μείωσαν) την Προσωπική Διαφορά. Αλλά και από τους 1.682.116 συνταξιούχους, περισσότεροι από 400.000 δεν εισέπραξαν ολόκληρη την αύξηση του 7,75% αλλά τμήμα της, επειδή η αύξηση υπερκάλυψε τη μικρότερη προσωπική διαφορά που είχαν. Οι περίπου 1.230.000 συνταξιούχοι, τα Χριστούγεννα του 2023, έλαβαν το Επίδομα Προσωπικής Διαφοράς ύψους 100, 150 και 200 €, ανάλογα με το ύψος της σύνταξής τους.
● Αναφορικά με το 2024 προβλέφθηκε αύξηση όλων των κύριων συντάξεων κατά 3% από 1-1-2024. Δεν προβλέφθηκε αύξηση των επικουρικών συντάξεων που παρέμειναν χωρίς καμία απολύτως αύξηση και μόνο με περικοπές από το 2010. Και από αυτή τη μικρή αύξηση αποκλείστηκαν 950.000 συνταξιούχοι οι οποίοι είχαν Προσωπική Διαφορά άνω των 10 €.
Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι τα Χριστούγεννα του 2024 έλαβαν Επίδομα Προσωπικής Διαφοράς ύψους 100, 150 και 200 €, ανάλογα με το ύψος τής σύνταξής τους, εφόσον έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 € και σύνταξη κάτω των 1.600 €.
● Αναφορικά με το 2025, η αύξηση των κύριων συντάξεων το 2025 θα είναι 2,4% (πάντα μεικτά). Δυστυχώς και αυτή τη μικρή αύξηση δεν θα την εισπράξουν 605.000 συνταξιούχοι που έχουν Προσωπική Διαφορά άνω των 10 €. Η συνολική απώλεια των ανωτέρω συνταξιούχων, από τη μη πραγματική χορήγηση σ’ αυτούς της αύξησης 2,4% από 1-1-2025, θα ανέλθει στα 700 εκατ. € περίπου για το 2025, αφαιρουμένου του ποσού των 100 εκατ. € περίπου που θα τους καταβληθούν ως Επίδομα Προσωπικής Διαφοράς.
Γι’ αυτό η κυβέρνηση πρέπει να καταργήσει άμεσα τις διατάξεις των νόμων Κατρούγκαλου-Βρούτση και μάλιστα αναδρομικά για την προσωπική διαφορά, χορηγώντας τις αυξήσεις από 1-1-2025 επί των συντάξεων χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε οι συνταξιούχοι να τις δουν πραγματικά στα πορτοφόλια τους σε μια συγκυρία υψηλού πληθωρισμού και φτωχοποίησης ευρύτερων συνταξιουχικών στρωμάτων.
3. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ 11μήνου ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ Ή ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΕΙΤΕ ΕΙΧΑΝ ΑΣΚΗΣΕΙ ΑΓΩΓΗ, ΕΙΤΕ ΟΧΙ
Για τέταρτη χρονιά η κυβέρνηση αρνείται να χορηγήσει τα αναδρομικά του 11μήνου 2015-2016 σε όσους συνταξιούχους είχαν ασκήσει έγκαιρα αγωγή (έως 30-7-2020) σύμφωνα με το διατακτικό των υπ’ αριθ. 1403-1407/2022 αποφάσεων Ολομέλειας ΣτΕ.
Τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση προβάλλει το επιχείρημα ότι αναμένεται η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) επί της υπόθεσης που εκδικάστηκε στις 17-4-2024, λόγω των αντίθετων αποφάσεων Αρείου Πάγου και ΣτΕ επί του συγκεκριμένου ζητήματος.
Πράγματι, τα οκτώ (8) βασικά σημεία των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ (1403-1407/2022 Ολομέλειας ΣτΕ) που απογοήτευσαν τους συνταξιούχους και έφεραν και νέες μεγάλες ανατροπές αναφορικά με τα αναδρομικά του 11μήνου, είναι τα εξής:
1) Η πιλοτική δίκη αφορά αποκλειστικά και «μόνο τους διαδίκους της συγκεκριμένης δίκης, τους αρχικούς και τους παρεμβάντες, ενώπιον του ΣτΕ»!
2) Η δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας προέχει έναντι πάντων!
3) Πρέπει να καλυφθούν οι οικονομικές ανάγκες της χώρας στους τομείς της υγείας, της άμυνας και της διαχείρισης μεταναστατευτικών και προσφυγικών ροών.
4) Η κατάργηση γεγενημένων αξιώσεων μετά τη δημοσίευση του ν. 4174/31-7-2020 είναι συμβατή με το Σύνταγμα!
5) ΔΕΝ δικαιούνται αναδρομικά 11μήνου όσοι δεν έχουν ασκήσει αγωγή μέχρι 31-7-2020 (δημοσίευση του ν. 4174/2020)!
6) ΔΕΝ παραβιάστηκαν θεμελιωμένα περιουσιακά δικαιώματα των συνταξιούχων με τον ν. 4174/2020!
7) ΔΕΝ παραβιάστηκαν οι διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη!
8) Τα Σωματεία των Συνταξιούχων που παραστάθηκαν ΔΕΝ εκπροσωπούν τα περιουσιακά δικαιώματα των φυσικών προσώπων-μελών τους!
Έτσι, από τα αναδρομικά των 84 μηνών (12 μήνες επί 7 έτη για την περίοδο 2012-2018) που επιδίκασαν οι ιστορικές αποφάσεις του 2015 (2287-2288/2015), φτάσαμε στα αναδρομικά των 11 μηνών με την απόφαση-ανατροπή 1439/2020 Ολομέλεια ΣτΕ και τώρα στα αναδρομικά των 11 μηνών ΜΟΝΟ για όσους άσκησαν αγωγές μέχρι 31-7-2020 και ήταν διάδικοι στην «πιλοτική δίκη» ενώπιον του ΣτΕ στις 15-1-2021!
Το 2022, βέβαια, ψηφίστηκε η διάταξη του άρθρου 77 του ν. 5001/2022 (ΦΕΚ Α 227) που επιταχύνει την εκδίκαση των αγωγών (κυρίως στις περιπτώσεις ομοδικίας) με σκοπό την επιτάχυνση της καταβολής των αναδρομικών 11μήνου σε 300.000 και πλέον συνταξιούχους που άσκησαν αγωγές μέχρι 30-7-2020 προκειμένου να εισπράξουν τα ποσά που δικαιούνται (κεφάλαιο και τόκους) σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις.
Την κρίση του ΑΕΔ είχε ζητήσει ο Άρειος Πάγος με την παραπεμπτική απόφαση του Β’ Τμήματός του 1509/2023.
Ωστόσο η κυβέρνηση, ανεξάρτητα και από την αναμενόμενη απόφαση του ΑΕΔ, οφείλει να λάβει πολιτική απόφαση και να καταβάλει άμεσα και έντοκα τα αναδρομικά τού 11μήνου σε όλους τους συνταξιούχους, είτε είχαν ασκήσει αγωγή είτε όχι λόγω αποτροπής τους από κυβερνητικά στελέχη που τους διαβεβαίωναν ότι το όποιο θετικό αποτέλεσμα γι’ αυτούς που προσέφυγαν, θα ισχύει για όλους (και γι’ αυτούς που δεν προσέφυγαν).
4. ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΚΑΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΧΑΜΗΛΟΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ 500.000 ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΜΕ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΩΣ 500 € ΜΕΙΚΤΑ (470 € ΚΑΘΑΡΑ)
Οι μεγάλες και μόνιμες περικοπές των συντάξεων και το «πάγωμα» της αύξησής τους για το διάστημα 2016-2022 (ν. 4387/2016, ν. 4670/2020) προκάλεσαν τη βίαιη φτωχοποίηση ευρύτερων συνταξιοδοτικών στρωμάτων και έκαναν μόνιμη κατάσταση στη χώρα μας την συνταξιοδοτική φτώχεια («pension poverty»).
Ειδικότερα, η κατάργηση του ΕΚΑΣ από 1-1-2020 που ψήφισαν και τα τρία μνημονιακά κόμματα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ανέλαβε να καταργήσει οριστικά ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει φέρει σε οριακό σημείο επιβίωσης πάνω από 1.000.000 συνταξιούχων μας, που αποτελούν σήμερα ένα ευρύ ξεχωριστό στρώμα πάμφτωχων συνανθρώπων μας. Στη διεθνή βιβλιογραφία αποκαλούνται «πένητες συνταξιούχοι» («poor pensioners») επειδή, ενώ συνταξιοδοτούνται, διαβιούν σε συνθήκες απόλυτης ή σχετικής φτώχειας!
Γι’ αυτό σήμερα, με την έκρηξη της ακρίβειας και του πληθωρισμού που δεν είναι συγκυριακά φαινόμενα, το ζήτημα της μόνιμης επαναφοράς του ΕΚΑΣ είναι ακραία επιτακτικό και αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε. Αρχικά το ΕΚΑΣ θεσπίστηκε με τον ν. 2334/1996 (ΦΕΚ Α 188). Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, από τη Συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015 με τους δανειστές, είχε δεσμευτεί για την περικοπή του και την εξοικονόμηση 2,5 δις € (συνολικά) έως το τέλος του 2019, από τη συγκεκριμένη μη ανταποδοτική προνοιακή παροχή, όπως πίστευαν οι δανειστές και οι ηγεσίες των μνημονιακών κομμάτων στην πατρίδα μας.
Ακολούθως, με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015 σελ. 1021) ΚΑΙ τα πέντε κόμματα του μνημονιακού τόξου (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ) ψήφισαν την κατάργηση του ΕΚΑΣ.
Έπειτα, με το άρθρο 92 του νόμου «Κατρούγκαλου» (ν. 4387/2016) η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ψήφισε μόνη της την κατάργηση του ΕΚΑΣ από 1-1-2020.
Είναι χαρακτηριστικό το σχετικό απόσπασμα της αιτιολογικής έκθεσης του νόμου Κατρούγκαλου (σελ. 77), που αποτελεί μέγιστο εμπαιγμό των συνταξιούχων, στο οποίο αναφέρεται ότι: «Μέσω της σταδιακής μείωσης του ποσού του επιδόματος, καθώς και των ποσών που αναφέρονται στα εισοδηματικά κριτήρια της παραγράφου 1, η αντίστοιχη δαπάνη βαίνει μειούμενη μέχρι την ολοκληρωτική κατάργησή της από 1.1.2020.» και ότι: «Η κάλυψη των συνταξιούχων που θα απολέσουν το σχετικό επίδομα θα αντισταθμιστεί από την ενεργοποίηση του μηχανισμού του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.».
Στη συνέχεια, με την υπ’ αριθ. Φ.11321/οικ.31032/701/14-6-2018 (ΦΕΚ Β 2227) Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του Υφυπουργού Εργασίας-Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, αποφασίστηκε η τελευταία καταβολή του ΕΚΑΣ τον μήνα Δεκέμβριο του 2019!
Σημειώνουμε ότι το 2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε το ΕΚΑΣ στο ύψος των 230 € και μετά από αλλεπάλληλες μειώσεις έφτασε εν έτει 2019 στα 12 € τον μήνα!
Έτσι, μαζί με τη σύνταξη του Δεκεμβρίου 2019, οι χαμηλοσυνταξιούχοι της πατρίδας μας έλαβαν το ΕΚΑΣ για τελευταία φορά! Στην ουσία έληξε η ισχύς της προαναφερόμενης υπ’ αριθ. Φ.11321/οικ.31032/701/14-6-2018 ΚΥΑ.
Η συνολική απώλεια για τους συνταξιούχους, σύμφωνα με την Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, από τη σταδιακή αυτή μείωση του ΕΚΑΣ, για την περίοδο 2015-2019, είναι περίπου 2,5 δις €!! Τόσα ακριβώς στέρησε η κυβέρνηση από τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ και μάλιστα τους φτωχότερους συνταξιούχους της Ελλάδας και της Ευρώπης!
Σήμερα η κατάργηση του ΕΚΑΣ και η στέρηση μιας ισχυρής στήριξης στους χαμηλοσυνταξιούχους που το έχασαν, καθώς και η απουσία καταβολής του στους «νέους» συνταξιούχους (μετά τον Μάιο του 2016), έχουν οδηγήσει στη βίαιη φτωχοποίηση πάνω από 1.000.000 Έλληνες συνταξιούχους. Σύμφωνα με τα τελευταία ανακοινωμένα στοιχεία του συστήματος «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ (ΥΠΕΚΑΚΑ) για τον μήνα Αύγουστο 2024 (Πίνακας Σ.1 του Παραρτήματος), προκύπτει ότι επί του συνόλου των συνταξιούχων (2.500.025 άνθρωποι) τον Αύγουστο 2024:
– Συντάξεις έως 1.000 € μεικτά (940 € καθαρά) έλαβαν 1.428.918 συνταξιούχοι (ποσοστό 57,1%).
– Συντάξεις έως 700 € μεικτά (658 € καθαρά) έλαβαν955.068 συνταξιούχοι (ποσοστό 38,2%).
– Συντάξεις έως 600€ μεικτά (564 € καθαρά) έλαβαν755.211 συνταξιούχοι (ποσοστό 30,2%)
-Συντάξεις έως 500 € μεικτά (470 € καθαρά) έλαβαν493.287 συνταξιούχοι (ποσοστό 19,7%)!
Συνέπεια των μνημονιακών πολιτικών στις συντάξεις είναι η δημιουργία ενός νέου τύπου συνταξιούχου: του «συνταξιούχου πένητα» («poor pensioner»), που ταυτόχρονα και συνταξιοδοτείται και πένεται αδυνατώντας να διαβιώσει αξιοπρεπώς!
Η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ., που έχει ψηφίσει μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ την κατάργηση του ΕΚΑΣ (με τον ν. 4336/2015 σελ. 1021), προκειμένου να αμβλύνει τις αρνητικές κοινωνικές συνέπειες, ψήφισε το άρθρο 47 του ν. 4670/2020 («νόμος Βρούτση») για εγγραφή από 1-1-2020 στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό δαπάνης 0,5% του ΑΕΠ για «κάλυψη πολιτικών πρόνοιας, κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας». Όμως αυτό δεν έχει κατευθυνθεί στους χαμηλοσυνταξιούχους που απώλεσαν το ΕΚΑΣ!
Το βέβαιο σήμερα είναι ότι ο συμβολικότερος θεσμός του Κοινωνικού Κράτους στη μεταπολεμική Ελλάδα, το ΕΚΑΣ, που κατάφερε να κρατήσει ένα ανεκτό επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης στους χαμηλοσυνταξιούχους, αποτελεί, με απόφαση των κομμάτων τού μνημονιακού τόξου, από 1-1-2020 οριστικά παρελθόν!
Είναι ντροπή και όνειδος για την προηγούμενη κυβέρνηση της δήθεν …Αριστεράς να θεσπίσει μαζί με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και να υλοποιήσει την πλήρη κατάργηση του ΕΚΑΣ, κάτι που καμία άλλη κυβέρνηση ακραίου νεοφιλελεύθερου προσανατολισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη δεν θα τολμούσε να το πράξει!
Η κατάργηση του ΕΚΑΣ και η θέσπιση του υπερταμείου (ν. 4389/2016), που υποθήκευσε ολόκληρο τον άυλο και υλικό δημόσιο πλούτο της πατρίδας μας, από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελούν μόνο ήττα τού συγκεκριμένου πολιτικού χώρου ούτε δηλωτικό της ανεπίστρεπτης νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής του. Αποτελούν το μεγαλύτερο πλήγμα που επέφερε ποτέ πολιτικός σχηματισμός στο πιο φτωχό τμήμα του ελληνικού λαού.
Γι’ αυτό πρέπει άμεσα να επανα-νομοθετηθεί το ΕΚΑΣ και σε μόνιμη βάση και να χορηγηθεί ξανά στους φτωχούς συνταξιούχους ως μια μικρή ενίσχυση για αξιοπρεπή διαβίωση. Το ΕΚΑΣ πρέπει να επαναθεσπιστεί και να χορηγηθεί εκ νέου σε όλους (παλιούς και νέους) χαμηλοσυνταξιούχους, ή τουλάχιστον, σε αυτούς που λαμβάνουν τη μηνιαία κύρια σύνταξη ντροπής έως 500 € μεικτά (470 € καθαρά).
4. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ (ΕΑΣ).ΕΜΠΑΙΓΜΟΣ Η ΤΙΜΑΡΙΘΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΙΩΝ ΜΕ ΤΟΝ Ν. 5162/2024 (άρθρο 14) 10 ΔΙΣ € ΕΧΑΣΑΝ ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2010-2024 886 ΕΚΑΤ. € ΘΑ ΧΑΣΟΥΝ ΤΟ 2025
Ως γνωστόν, με το άρθρο 38 του ν. 3863/2010 θεσπίστηκε η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) για όλες τις κύριες συντάξεις που υπερέβαιναν το ποσό των 1.400 € (μεικτά). Αργότερα οι ρυθμίσεις του άρθρου αυτούσυμπληρώθηκαν με το άρθρο 2 (παρ. 9) του ν. 4024/2011 και τροποποιήθηκαν με το άρθρο 30 (παρ. 4) του ν. 4075/2012 και το άρθρο 29 (παρ. 2 και 3) του ν. 4325/2015.
Εξάλλου με το άρθρο 44παρ. 13α και 13β του ν. 3986/2011 (ΦΕΚ Α 152) θεσπίστηκε η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) επί όλων των επικουρικών συντάξεων που υπερέβαιναν τα 300 € μεικτά.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΝΥΠΕΚΚ, οι συνολικές απώλειες από το 2010 μέχρι και σήμερα (2024) από τις περικοπές υπέρ ΕΑΣ των κύριων και επικουρικών συντάξεων (όπου υπερέβαιναν οι μεν κύριες τα 1.400 € μεικτά, οι δε επικουρικές τα 300 € μεικτά), ξεπερνούν τα 10 δις €. Άλλοι υπολογισμοί ανεβάζουν τις απώλειες στα 15 δις €. Ο μέσος όρος των περικοπών για κάθε συνταξιούχο ή τους κληρονόμους του ανέρχεται στο ποσό των 30.000 €.
Με την υπ’ αριθ. 244/10-2-2017 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι διατάξεις των μνημονιακών νόμων 3865/2010, 3986/2011, 4002/2011 κ.ά., με τους οποίους είχε επιβληθεί «Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων» (ΕΕΑΣ) σε όλους τους συνταξιούχους του Δημοσίου (Δημόσιο, ειδικά μισθολόγια, σώματα ασφαλείας κ.ά).
Ωστόσο, ακολούθησε η έκδοση της υπ’ αριθ. 1477/2021 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σύμφωνα με αυτή τη νεώτερη απόφαση, οι συνταξιούχοι και οι κληρονόμοι τους θα πληρώνουν ισόβιο «χαράτσι» σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, αφού με την υπ’ αριθ. 1477/2021 απόφαση, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου ακύρωσε τις δικές της προηγούμενες αποφάσεις 244/2017 και 504/2021, οι οποίες είχαν κρίνει αντισυνταγματική την παρακράτηση της ΕΑΣ!
Έτσι η ΕΑΣ, σύμφωνα με τη νεώτερη αυτή απόφαση 1477/2021 της Ολομέλειας Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ανέτρεψε τις αντίθετες αποφάσεις 244/2017 και 504/2021 του ιδίου Δικαστηρίου, θα συνεχίζει να επιβάλλεται ως μόνιμη εισφορά («χαράτσι») από 1-1-2019 κι εφεξής, σε εφαρμογή των μνημονιακών νόμων που την επέβαλαν και την αύξησαν, όπως εκθέσαμε παραπάνω.
Επίσης, η κυβέρνηση οφείλει να καταργήσει με πολιτική απόφαση την ΕΑΣ και για τις κύριες και για τις επικουρικές συντάξεις.
Ήδη, από 1-1-2023, με την αύξηση που χορήγησε η κυβέρνηση ύψους 7,75%, πολλοί συνταξιούχοι εισέπραξαν μικρότερη σύνταξη ενώ άλλοι υπέστησαν και μείωση, αφού ξεπέρασαν το «όριο» («κατώφλι») των 1.400 € (μεικτά) στην κύρια σύνταξή τους, με συνέπεια να υποστούν περικοπή από 3% και άνω λόγω παρακράτησης της εισφοράς υπέρ της ΕΑΣ. Το ίδιο συνέβη, σε μικρότερη έκταση, και το 2024 με την αύξηση των συντάξεων κατά 3%!
Το 2024 οι συνταξιούχοι πλήρωσαν 555 εκατ. € υπέρ ΕΑΣ, που παρακρατήθηκε από όλες τις κύριες συντάξεις πάνω από 1.400 € μεικτά (μείωση 3%-14%) και από όλες τις επικουρικές πάνω από 300 € μεικτά (μείωση 3%-10%).
Τώρα, με θλίψη εντοπίσαμε στη σελ. 166 της Εισηγητικής Έκθεσης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025 και στον Πίνακα 3.20 ότι το ποσό που θα πληρώσουν υπέρ ΕΑΣ οι συνταξιούχοι θα είναι κατά 331 εκατ. € μεγαλύτερο σε σχέση με το 2024 και ότι η βασική πηγή εσόδων για τον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ θα προέρχεται και το 2025 (όπως και τα προηγούμενα χρόνια) από την παρακράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, σύμφωνα με ισχύοντες ακόμη μνημονιακούς νόμους (3865/2010, 3986/2011, 4002/2011).
Συγκεκριμένα, όπως για το 2024, έτσι δυστυχώς και για το 2025, προβλέπεται τα βασικά έσοδα του προϋπολογισμού για το ΑΚΑΓΕ (που ιδρύθηκε με το άρθρο 149 του ν. 3655/2008) να προέλθουν από την παρακράτηση υπέρ ΕΑΣ από τους συνταξιούχους που έχουν κύρια σύνταξη 1.400 € μεικτά και άνω (από 1-1-2025, με το νέο σύστημα, από 1.435 € και άνω) και επικουρική 300 € μεικτά και άνω.
Παραθέτουμε τον άκρως αποκαλυπτικό Πίνακα 3.20 (σελίδα 166) της Εισηγητικής Έκθεσης του Υπουργείου Οικονομικών για τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025 αναφορικά με τον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ και τον αντίστοιχο του περσινού Κρατικού Προϋπολογισμού 2024 (Πίνακας 3.19, σελίδα 169).
Από τους ανωτέρω πίνακες προκύπτει ότι, ενώ οι προβλέψεις για τα έσοδα από την ΕΑΣ το 2024 ήταν 555 εκατ. € (435 από κύριες συντάξεις + 120 από επικουρικές), οι τελικές εκτιμήσεις για το 2025 θα φτάσουν στα 886 εκατ. € (766 από κύριες + 120 από επικουρικές), σύμφωνα πάντα με τους επίσημους προϋπολογισμούς!
Το βέβαιο συμπέρασμα είναι πάντως ότι το 2025 πάνω από 400.000 συνταξιούχοι (ή οι κληρονόμοι τους) με κύρια μεικτή σύνταξη άνω των 1.400 € (1.435 € από 1-1-2025) και επικουρική μεικτή σύνταξη άνω των 300 € (οι συντελεστές παραμένουν ίδιοι), θα χάσουν συνολικά το υπέρογκο ποσό των 886 εκατ. € (766 + 120), σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2025, ΜΟΝΟ από την ΕΑΣ, αφού υφίστανται τις περικοπές ύψους 3%-14% και 3%-10%, αντιστοίχως.
Η νέα ρύθμιση του άρθρου 14 ν. 5162/2024 (ΦΕΚ Α 198), αντί να καταργήσει την ΕΑΣ, την επαναθεσπίζει και την θωρακίζει με την απλή τιμαριθμοποίηση των «κατωφλίων» κάθε συντελεστή. Γι’ αυτό η νέα ρύθμιση αποτελεί εμπαιγμό των συνταξιούχων και των οικογενειών τους.
Έτσι αποδεικνύεται για μία ακόμη φορά η …ευφάνταστη μέθοδος της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης ΝΔ που από τη μία αυξάνει τις συντάξεις και από την άλλη εισπράττει υπερδιπλάσια από τους φόρους και τις «εισφορές» που έχουν θεσπίσει μνημονιακοί νόμοι και που δυστυχώς ισχύουν μέχρι και σήμερα!!
Το «χαράτσι» της ΕΑΣ, ο ιδιότυπος αυτός φόρος τής πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που διατήρησαν και εφήρμοσαν σχολαστικά μέχρι σήμερα όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις και που στέρησε από τους συνταξιούχους μέχρι σήμερα πάνω από 10 δις € (που με τις κρατικές ενισχύσεις έχει εκτοξευθεί στα 17 δις €), πρέπει να καταργηθεί, όπως προαναφέραμε, άμεσα και αναδρομικά. Το ΑΚΑΓΕ πρέπει να αιμοδοτείται τακτικά και γενναιόδωρα ΜΟΝΟ από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι από τη μείωση των ήδη λεηλατημένων συντάξεων με την παρακράτηση υπέρ ΕΑΣ!
5. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΥΠΕΡ ΥΓΕΙΑΣ 6% ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ 2 ΔΙΣ € ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΥΠΕΡ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ 2025 200 ΕΚΑΤ. € ΥΠΕΡ ΥΓΕΙΑΣ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΧΗΡΕΣ ΚΑΙ ΟΡΦΑΝΑ ΤΟ 2025!
Ο μηνιαίος φόρος-«χαράτσι» ύψους 6% που εφαρμόζεται σε 5.000.000 συντάξεις (κύριες-επικουρικές, γήρατος, χηρείας, ορφανείας, αναπηρίας, ανασφαλίστων υπερηλίκων) θεσπίστηκε με τον ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) αλλά θωρακίστηκε και γενικεύτηκε με τον ν. 4670/2020 (νόμος Βρούτση).
Ο νόμος Κατρούγκαλου 4387/2016, νομιμοποιώντας σχετική διάταξη του γ’ Μνημονίου (ν. 4336/2015), επέβαλε με το άρθρο 44 ισόβιο φόρο-«χαράτσι» σε όλες ανεξαιρέτως τις καταβαλλόμενες συντάξεις! Ειδικότερα, πλην τού ότι αύξησε από 4% σε 6% την εισφορά υπέρ υγείας σε όλες τις κύριες συντάξεις, επέβαλε πρόσθετη ΝΕΑ εισφορά ύψους 6% υπέρ υγείας και σε όλες τις επικουρικές καθώς και σε όλες τις άλλες συνταξιοδοτικές παροχές!
Η στόχευση δανειστών και μνημονιακών κυβερνήσεων δεν ήταν το κόστος περίθαλψης των συνταξιούχων αφού καθ’ όλον τον εργασιακό τους βίο κατέβαλλαν μεγάλη κατά μήνα αντίστοιχη εισφορά για να έχουν περίθαλψη και κατά τη διάρκεια του συνταξιουχικού τους βίου.
Αντίθετα, ο πραγματικός λόγος επιβολής τής εισφοράς υπέρ υγείας εφ’ όρου ζωής είναι η φορολόγηση των συνταξιούχων όσο ζουν και η μετακύληση του κόστους λειτουργίας τού ΕΟΠΥΥ κυρίως σ’ αυτούς και τις οικογένειές τους! Αποτελεί στην ουσία ισόβιο φόρο-«χαράτσι» υπέρ ΕΟΠΥΥ!
Η γενίκευση αυτής της εισφοράς υπέρ ασθενείας (ΕΟΠΥΥ) με το άρθρο 44 του ν. 4387/2016 σε ΟΛΟΥΣ τους συνταξιούχους και σε ΟΛΕΣ τις συνταξιοδοτικές παροχές αποτελεί στην ουσία οριζόντια και αδικαιολόγητη περικοπή τους, αφού καθ’ όλο τον εργασιακό τους βίο πλήρωναν αντίστοιχη εισφορά για να τύχουν υγειονομικής περίθαλψης όταν συνταξιοδοτηθούν.
Ειδικότερα, με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015) θεσπίστηκε και γενικεύτηκε με τον ν. 4387/2016 σε μόνιμη βάση:
i) η αύξηση κατά 2% (από 4% σε 6%) της εισφοράς υπέρ υγείας (ΕΟΠΥΥ) σε 2.800.000 περίπου κύριες συντάξεις (καταβαλλόμενες και εκκρεμούσες),
ii) η επιβολή, για πρώτη φορά, και μάλιστα αναδρομικά (από 1-7-2015), εισφοράς ύψους 6% υπέρ υγείας σε 1.300.000 επικουρικές συντάξεις (καταβαλλόμενες και εκκρεμούσες),
iii) η επιβολή διπλής εισφοράς (6% συν 6%) σε 1.300.000 συνταξιούχους που λαμβάνουν κύρια και επικουρική σύνταξη,
iv) η επιβολή εισφοράς ύψους 6% στο άθροισμα των καταβαλλόμενων συντάξεων, σε περίπτωση συρροής περισσότερων της μίας κύριων συντάξεων στο ίδιο πρόσωπο, και
v) η επιβολή για πρώτη φορά πολλαπλής εισφοράς υπέρ υγείας σε όσους λαμβάνουν ταυτόχρονα σύνταξη (ή συντάξεις) και έχουν εισόδημα από μισθωτή εργασία. Στην περίπτωση αυτή καταβάλλεται το προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης επί της συντάξεως που λαμβάνουν, καθώς και επί των πάσης φύσεως αποδοχών ή επί του μηνιαίου εισοδήματός τους.
Η φορομπηχτική λειτουργία της εισφοράς ύψους 6% αναδεικνύεται περίτρανα στην περίπτωση των συντάξεων χηρείας και ορφανίας, όταν π.χ. η χήρα (πέραν της εισφοράς υπέρ υγείας ύψους 6% στη δική της σύνταξη γήρατος) καταβάλλει και πρόσθετη εισφορά ύψους 6% στη σύνταξη λόγω θανάτου τού αποβιώσαντος συζύγου της, όπως αποκαλύψαμε σε πρόσφατη έρευνά μας (βλ. άρθρο μας στην «Εφημερίδα όλων των Συνταξιούχων 60+», φύλλο 147 στις 2-3/11/2024, όπου αναφέρουμε ότι 200 εκατ. € το έτος πληρώνουν χήρες και ορφανά για τη σύνταξη των πεθαμένων συζύγων-γονέων τους).
Το ίδιο απαράδεκτο καθεστώς ισχύει και για τα ορφανά, τα οποία πληρώνουν εισφορά υπέρ υγείας από τις μικρές συντάξεις που λαμβάνουν μέχρι ορισμένης ηλικίας (18ο ή 24ο έτος), όταν χάνουν τον γονέα ή τους γονείς τους.
Όμως και ο νόμος Βρούτση 4670/2020, απόλυτη συνέχεια του νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016 που τον νομιμοποιεί και τον θωρακίζει (όπως προαναφέραμε) με το άρθρο 39 επαναθέσπισε το ισόβιο «χαράτσι»-εισφορά ύψους 6% σε βάρος όλων των συνταξιούχων και όλων των συνταξιοδοτικών παροχών.
Έτσι η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, όχι μόνο διατήρησε την ισόβια εισφορά 6% υπέρ υγείας που είχε επιβάλλει η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την διατήρησε και την θωράκισε νομοτεχνικά περαιτέρω, παρά τα όσα αντίθετα είχε δηλώσει προεκλογικά το 2019.
Αποκαλυπτικός είναι ο Πίνακας 1 (σελίδα 4) από τα επίσημα στοιχεία του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών Συντάξεων (ΕΣΕΠΣ) του Πληροφοριακού Συστήματος «ΗΛΙΟΣ» από την ΗΔΙΚΑ ΑΕ και το ΥΠΕΚΑ. Στην πλέον πρόσφατη «Μηνιαία Απεικόνιση Συνταξιοδοτικών Παροχών» που δημοσιεύουν και αφορά τον Αύγουστο 2024, αποτυπώνονται οι κρατήσεις υπέρ υγείας που ανέρχονται σε περίπου 145 εκατ. € τον μήνα, ποσό που σε ετήσια βάση (145.335.407 Χ 12) ανέρχεται σε 1.744.024.884 € (1.744 εκατ. €).
Έτσι, για το 2025 θα παρακρατηθούν από τους συνταξιούχους πάνω από 1.800 εκατ. € υπέρ υγείας, συνυπολογιζομένης και της αύξησης 2,4% που θα χορηγηθεί στις συντάξεις από 1-1-2025. Εξάλλου, το ποσό της παρακράτησης 6% από όλες τις επικουρικές συντάξεις θα ανέλθει για το 2025 πάνω από 200 εκατ. €.
Συνεπώς η παρακράτηση 6% υπέρ υγείας στους συνταξιούχους θα στοιχίσει ΜΟΝΟ για το 2025 πάνω από 2 δις €!
Η εισφορά υπέρ υγείας ύψους 6% για όλους τους συνταξιούχους και για όλα τα είδη των συντάξεων πρέπει άμεσα να καταργηθεί.
6. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΥΞΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ 15 ΧΡΟΝΙΑ
Οι επικουρικές συντάξεις δεν έλαβαν την αύξηση του 7,75% για το 2023. Με απόφαση της κυβέρνησης, δυστυχώς, δεν περιελήφθησαν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 18 του ν.4997/2022. Οι συνταξιούχοι δεν έλαβαν στις επικουρικές τους συντάξεις ούτε την αύξηση 3% για το 2024, αλλά ούτε και τη μικρή αύξηση 2,4% που θα λάβουν οι κύριες από 1-1-2025.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» από την ΗΔΙΚΑ ΑΕ για τον Αύγουστο 2024 (ως ανωτέρω) και πιο συγκεκριμένα από τον Πίνακα 4 (σελ. 7) προκύπτει ότι το πλήθος των επικουρικών συντάξεων είναι 1.358.077. Η μέση δαπάνη για την επικουρική γήρατος ανέρχεται σε 221,53 €, για την επικουρική λόγω θανάτου σε 129,12 € και για την επικουρική αναπηρίας σε 143,68 €.
Οι επικουρικές συντάξεις δεν εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016, αλλά αναπροσαρμόζονται με βάση ειδικό μηχανισμό που προβλέπεται στο άρθρο 6 της υπ’ αριθ. 17537/989/6-5-2020 απόφασης του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Καθορισμός των τεχνικών παραμέτρων σχετικά με τις παροχές του κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ» (ΦΕΚ Β 1887). Έτσι οι επικουρικές συντάξεις, που υπέστησαν μείωση κατά μέσο όρο 60-70% για 15η χρονιά, παραμένουν στα ίδια χαμηλά επίπεδα, χωρίς καμία αύξηση ούτε το 2024!!
Γι’ αυτό επιβάλλεται να ψηφιστεί άμεσα νομοθετική ρύθμιση για γενναία αύξηση των επικουρικών το 2025 και κάθε επόμενη χρονιά, όπως συμβαίνει και με τις κύριες συντάξεις. Η κυβέρνηση, σε συνεννόηση με τα λοιπά κόμματα του μνημονιακού τόξου, οφείλουν να επαναφέρουν, σε ετήσια και μόνιμη βάση, τις αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις.
7. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ. ΝΕΑ ΑΥΞΗΣΗ 2,7% ΑΠΟ 1-1-2025. ΣΩΡΕΥΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ 15,76% ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ2023-2025-7 στους 10ελεύθερους επαγγελματίεςχρωστούν στον ΕΦΚΑ!!
Ένας συνταγματικά ασύμβατος και κοινωνικά αδιανόητος θεσμός για σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα ψηφίστηκε με τον ασφαλιστικό νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020) που, όπως έχουμε αποδείξει, αποτελεί πλήρη και απόλυτη συνέχεια του νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016.Πρόκειται για την αυτόματη κατ’ έτος, από το 2023 και μετά, αναπροσαρμογή των εισφορών για όλους τους ΜΗ μισθωτούς (ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες, αγρότες) με βάση τον πληθωρισμό ή την ετήσια αύξηση των μισθών.
Έτσι, σύμφωνα με την πρωτοφανή αυτή ρύθμιση,-που υποτίθεται ότι ήρθε να θεραπεύσει τις αδικίες του νόμου Κατρούγκαλου που επέβαλε εισφορές με «ρήτρα εισοδήματος»-, οι προσαυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές για κύρια ασφάλιση και για όλους τους ΜΗ μισθωτούς έχουν ως ακολούθως:
Από 1-1-2023
Από 1-1-2024
Από 1-1-2025 και μετά
Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή
του προηγούμενου έτους.
(Εκτός της εισφοράς υπέρ ανεργίας)
Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους.
(Εκτός της εισφοράς υπέρ ανεργίας)
Προσαύξηση κατ’ έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών
(Εκτός της εισφοράς υπέρ ανεργίας)
Η Αυτόματη Αναπροσαρμογή Εισφορών (ΑΑΕ) σε ετήσια βάση αφορά όλους τους ΜΗ μισθωτούς ασφαλισμένους (ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες, αγρότες) και ισχύει από 1-1-2023 τόσο για κύριες και επικουρικές συντάξεις, όσο και για τα εφάπαξ (όπου υπάρχουν). Η ετήσια αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών εισφορών, τόσο για κύρια όσο και για επικουρική ασφάλιση αλλά και για εφάπαξ, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4670/2020 και ειδικότερα του άρθρου 35 παρ. 6 (κύρια ασφάλιση), του άρθρου 45 παρ. 5 (επικουρική ασφάλιση), του άρθρου 36 παρ.4 (ασφάλιση στον πρώην ΟΓΑ) και του άρθρου 31 (παροχή εφάπαξ), θα φτάσει για τα έτη 2023-2024 στο ύψος του πληθωρισμού (για το έτος 2022 περίπου 10%) ενώ, από 1-1-2025 και για κάθε επόμενο έτος, θα ισούται με τον ετήσιο δείκτη μεταβολής των μισθών.
Οι εισφορές για 1.100.00 ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες και αγρότες αυξήθηκαν κατά 9,6% από 1-1-2023, κατά 3,46% από 1-1-2024 και επίκειται αύξηση κατά 2,7% από 1-1-2025, ήτοι συνολικά την τριετία 2023-2024-2025 κατά 15,76%.
Ειδικότερα, από την αρχή του νέου έτους οι ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και επιστημόνων (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί) θα διαμορφωθούν ως εξής:
Μηνιαίες εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών
κλάδου σύνταξης και ασθένειας με εισφορά ανεργίας
Ασφαλιστική
Κατηγορία
2024
2025
1η
248,22
254,92
2η
298,87
303,86
3η
352,59
362,11
4η
421,78
433,17
5η
503,46
517,05
6η
652,03
669,67
Μηνιαίες εισφορές αγροτών
κλάδου σύνταξης, ασθένειας και Αγροτικής Εστίας
Ασφαλιστική
Κατηγορία
2024
2025
1η
141,80
145,63
2η
170,15
174,74
3η
204,18
209,69
4η
245,02
251,64
5η
294,94
302,90
6η
384,56
394,94
Μηνιαίες εισφορές δικηγόρων, γιατρών & μηχανικών
κλάδου επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ
Ασφαλιστική
Κατηγορία
Επικουρική ασφάλιση
Εφάπαξ
2024
2025
2024
2025
1η
44,24
45,43
29,49
30,29
2η
53,32
54,76
35,17
36,12
3η
63,53
65,25
41,97
43,10
Εξάλλου, τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΚΕΑΟ/ΕΦΚΑ για τις οφειλές των ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών είναι άκρως ανησυχητικά. Κυρίως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και οι αγρότες, οφείλουν στον ΕΦΚΑ ποσό ίσο με το 1/4 του ελληνικού ΑΕΠ!
Ειδικότερα, πάνω από 300.000 ασφαλισμένοι σε όλα τα πρώην Ταμεία που έχουν υπαχθεί σήμερα στον ΕΦΚΑ είναι όμηροι αυτού και του ΚΕΑΟ! Οι περισσότεροι από αυτούς, ήδη σε προχωρημένη ηλικία, αδυνατούν να λάβουν σύνταξη επειδή χρωστούν στον ΕΦΚΑ ποσά άνω των 20.000 € οι ελεύθεροι επαγγελματίες, άνω των 15.000 € οι επιστήμονες και άνω των 6.000 € οι αγρότες. Μέχρι πρόσφατα, προκειμένου να τους χορηγηθεί η σύνταξη, έπρεπε να καταβάλουν εντός διμήνου ολόκληρο το υπερβάλλον ποσό (το πάνω από το οριζόμενο πλαφόν) και το εναπομείναν να συμψηφιστεί με μηνιαία περικοπή της σύνταξής τους!
Με την ευνοϊκότερη (υποτίθεται) ρύθμιση που έγινε με το άρθρο 115 του ν. 5078/2023 (ΦΕΚ Α 211) και τη φετινή υπ’ αριθ. πρωτ. 32270/17-5-2024 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β 2915), το όριο οφειλής (πλαφόν) αυξήθηκε στο ποσό των 30.000 € (μη μισθωτοί) και των 10.000 € (αγρότες) με παρακράτηση του 60% της σύνταξης μέχρις ότου η οφειλή περιοριστεί στα προηγούμενα πλαφόν, δηλαδή στο ποσό των 20.000 € (μη μισθωτοί) και 6.000 € (αγρότες), αντιστοίχως.
Όμως, είναι γνωστό ότι εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες δεν μπόρεσαν, λόγω Μνημονίων και κορωνοϊού, να πληρώσουν τις εισφορές προς τα Ταμεία. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, καθώς και οι οικογένειές τους, από 1-4-2024, έχουν απολέσει και την ασφαλιστική τους ικανότητα αφού δεν μπόρεσαν να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν τις τρέχουσες τουλάχιστον οφειλές τους. Την ανησυχητική κατάσταση επέτειναν κυρίως η θέσπιση της τεκμαρτής φορολόγησης του εισοδήματός τους καθώς και η ετήσια αύξηση των ασφαλιστικών τους εισφορών. Γι’ αυτό οι οφειλές τους θα αυξηθούν στο μέλλον.
Είναι αποκαλυπτική η εικόνα των οφειλών-οφειλετών του ΚΕΑΟ που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα ο ΕΦΚΑ για το β’ τρίμηνο του 2024. Σύμφωνα με την 2η Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου έτους 2024 του ΚΕΑΟ (Απρίλιος-Ιούνιος 2024) και πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Πίνακα 3 (σελίδα 7), στο τέλος Ιουνίου 2024:
-το συνολικό χρέος στο ΚΕΑΟ ήταν 48.576.693.016 €,
-οι οφειλέτες μη μισθωτοί e-EΦΚΑ, των τέως ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και ΕΤΕΑΕΠ και των φορέων εκτός e-ΕΦΚΑ ανέρχονταν στους 1.662.857 ασφαλισμένους και
-οι μη μισθωτοί e-ΕΦΚΑ και οι ασφαλισμένοι στον τέως ΟΓΑ, ανέρχονταν στους 1.106.389 ασφαλισμένους (835.052 + 271.337).
Λόγω αδυναμίας κατάρτισης του νέου δείκτη μεταβολών των μισθών από την ΕΛΣΤΑΤ, και για το έτος 2025 η αύξηση των εισφορών θα γίνει με τον ισχύοντα δείκτη τιμών καταναλωτή. Έτσι από 1-1-2025 οι ασφαλιστικές εισφορές 1.000.000 ελεύθερων επαγγελματιών-επιστημόνων-αγροτών θα αυξηθούν κατά 2,7%, όπως αποφάσισε η κυβέρνηση.
Παρά τις αντιδράσεις των οικείων επαγγελματικών οργανώσεων, η κυβέρνηση εφαρμόζει τη ρύθμιση σε δύσκολη οικονομική συγκυρία για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.
Η ετήσια αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, σε συνδυασμό με την τεκμαρτή κλιμακωτή φορολόγησή τους (ν. 5073/2023), θα δημιουργήσει νέο κύμα επαγγελματικής μετανάστευσης («brain drain») και ευρεία φτωχοποίησή τους.
9. ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΙΣΟΒΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΗ ΜΗΤΕΡΑ
Η έκρηξη του δημογραφικού και η κατάρρευση των γεννήσεωντην περίοδο 2011-2023 επιβάλλουν την άμεση επαναχορήγηση της ισόβιας σύνταξης στην πολύτεκνη μητέρα (με 3 τέκνα και άνω)
Με το άρθρο 63 (παρ.4) του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ Α 101) προβλέφθηκε η χορήγηση ισόβιας σύνταξης στην πολύτεκνη μητέρα, ίση προς το τετραπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη και ανεξάρτητα από κάθε άλλο επίδομα, μισθό, σύνταξη, αμοιβή, αποζημίωση κ.λπ.
Αργότερα, με τη διάταξη του άρθρου 39 (παρ. 3) του ν. 2459/1997 (ΦΕΚ Α 17), τέθηκε ως προϋπόθεση, για τη χορήγηση της ισόβιας αυτής σύνταξης, ανώτατο όριο ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος. Η διάταξη όμως αυτή, κατά τη Νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, ήταν αντίθετη προς το άρθρο 21 παρ.2 του Συντάγματος.
Με τη διάταξη της παρ. ΙΑ υποπαρ.ΙΑ.2 περίπτωση 12 του ν. 4093/2012 η χορήγηση της ισόβιας σύνταξης πολύτεκνης μητέρας καταργήθηκε ολοσχερώς από 1-11-2012 και εντεύθεν. Η ως άνω καταργηθείσα σύνταξη αποτελούσε καθολική παροχή υπέρ όλων των πολυτέκνων και είχε θεσπιστεί ως μέτρο για την αντιμετώπιση του οξύτατου δημογραφικού προβλήματος και ως επιπλέον κίνητρο για τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας.
Οι πολιτικές κατά των γεννήσεων, της οικογένειας και των γυναικών, αλλά και οι εξοντωτικές και διαρκείς περικοπές των συντάξεων, που εφήρμοσαν οι δανειστές και τα τρία μνημονιακά κόμματα εξουσίας (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) σε αριθμούς, παραπέμπουν σε συνθήκες πολέμου ή πολιτικές εθνικής γενοκτονίας!
Η μείωση των γεννήσεων, κατά τα χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων (2011-2023), κυρίως για την οικογένεια και τα όρια ηλικίας των γυναικών, σύμφωνα με έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ, δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία τής χώρας!
Ειδικότερα:
α. Και τα δεκατρία (13) χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων, δηλαδή τα χρόνια 2011-2023, για πρώτη φορά τα τελευταία 90 χρόνια, οι θάνατοι υπερτερούν κατά πολύ και σταθερά έναντι των γεννήσεων!
β. Συνολικά τα έτη των σκληρών μνημονιακών μέτρων (2011-2018), αλλά και τα έτη που ακολούθησαν (2019-2023), οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 449.028!
γ. Το 2022 είχαμε αρνητικό ρεκόρ γεννήσεων αφού οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 64.260!!
δ. Το 2023 είχαμε μόνο 72.244 γεννήσεις, δηλαδή τις λιγότερες στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας!!
Τα κόμματα του μνημονιακού τόξου (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) θα πρέπει να κατανοήσουν ότι, λόγω της εφαρμογής των δικών τους αντικοινωνικών πολιτικών επιλογών, φτάσαμε στην κατάρρευση των γεννήσεων και ότι, αν δεν στηριχθούν άμεσα και γενναιόδωρα οι γυναίκες και οι οικογένειές τους, η πληθυσμιακή συρρίκνωση, αλλά και η δημογραφική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού, θα επιδεινωθούν επικίνδυνα, πολύ περισσότερο που από 1-1-2022 (για το Δημόσιο από 1-1-2023, κατά παράταση) καταργήθηκαν όλα τα μεταβατικά όρια και οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις των γυναικών.
Συνεπώς, το πρώτο μέτρο που πρέπει άμεσα να νομοθετηθεί είναι η μόνιμη επαναφορά της ισόβιας σύνταξης σε όλες τις πολύτεκνες μητέρες με τουλάχιστον τρία (3) παιδιά και άνω.
10. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΣ
Όπως αναλύθηκε και παραπάνω, στις συντάξεις αναπηρίας ο ν. 4387/2016 (Τσίπρα-Κατρούγκαλου) επιφύλαξε πολύ σκληρή θεσμική συμπεριφορά. Ειδικότερα στο ζήτημα καθορισμού τής Εθνικής Σύνταξης, ο ν. 4387/2016 (άρθρο 7 παρ. 4) εξάρτησε το ύψος της από το ποσοστό αναπηρίας του δικαιούχου τής σύνταξης!!
Έτσι ο ν. 4387/2016 ορίζει ότι στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω ανικανότητας με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως και 79,99%, χορηγείται το 75% της Εθνικής Σύνταξης και με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως και 66,99%, χορηγείται το 50% αυτής. Στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω ανικανότητας με ποσοστό αναπηρίας έως 49,99%, χορηγείται το 40% της Εθνικής Σύνταξης! Στους συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, χορηγείται το πλήρες ποσό της Εθνικής Σύνταξης.
Οι προσαρμογές αυτές δεν έχουν εφαρμογή για όσους συνταξιοδοτούνται είτε με βάση τις διατάξεις που αναφέρονται στα πρόσωπα του τέταρτου εδαφίου της παρ. 1α των άρθρων 1 και 26 του Π.Δ. 169/2007 (ΦΕΚ Α 210), είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές (όπως ισχύουν κάθε φορά), καθώς και για όσα από τα πρόσωπα αυτά συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις του ν. 2084/1992.
Τα ποσοστά αναπηρίας, για τα οποία προβλέπονται μειώσεις στο ποσό της Εθνικής Σύνταξης για τους συνταξιούχους φορέων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, οι οποίοι θα λάβουν μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας, ορίζονται για το 2025 ως ακολούθως:
-συνταξιούχοι που είχαν αναπηρικό ποσοστό από 80% και άνω λαμβάνουν ολόκληρη την εθνική σύνταξη, ήτοι 436,39 € (μεικτά),
-συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79,99% λαμβάνουν το 75% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 327,29 € (=436,39 € Χ 75%),
-συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,99% λαμβάνουν το 50% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 218,19 € (=436,39 € Χ 50%) και
-συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας έως 49,99% λαμβάνουν το 40% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 174,55 € (=436,39 € Χ 40%).
Με την εφαρμογή τής αύξησης στην εθνική σύνταξη κατά 7,75% το 2023 και κατά 3% το 2024 οι συντάξεις αναπηρίας αναπροσαρμόστηκαν, ενώ, με την αύξηση ύψους 2,4% από 1-1-2025,αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ 2022
ΕΘΝΙΚΗ
ΣΥΝΤΑΞΗ 2023
(προσαύξηση 7,75%)
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ 2024
(προσαύξηση 3%)
ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ 2025
(προσαύξηση 2,4%)
έως 49,99%
(40% εθν. σύνταξης)
153,60
165,50
170,46
174,55
50%-66,99%
(50% εθν. σύνταξης)
192,00
206,88
213,08
218,19
67%-79,99%
(75% εθν. σύνταξης)
288,00
309,60
319,62
327,29
80% και άνω
(πλήρης εθν. σύνταξη)
384,00
413,76
426,17
436,39
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας (ΕΣΕΠΣ «ΗΛΙΟΣ») για τον Αύγουστο 2024, το σύνολο σχεδόν των αναπήρων-συνταξιούχων ανήκει στην κατηγορία των «φτωχών συνταξιούχων» («poor pensioners»). Πιο συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τον Πίνακα 4 (σελ. 7) της Έκθεσης η μέση δαπάνη για κύρια αναπηρική σύνταξη τον Αύγουστο 2024 ήταν 634,18 € μεικτά και για επικουρική αναπηρική 143,68 € μεικτά.
Η διαφοροποίηση του ύψους της Εθνικής Σύνταξης ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας είναι μία από τις πιο σκληρές αντικοινωνικές διατάξεις του ν. 4387/2016 (άρθρο 7 παρ. 4) που διατηρήθηκε δυστυχώς σε ισχύ και με τον ν. 4670/2020. Είναι απαράδεκτο για το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα να μην μπορεί να αντιληφθεί το βαθιά αντικοινωνικό περιεχόμενο αυτής της ρύθμισης.
Η ακραία αυτή και απαξιωτική για τους συνταξιούχους ΑμΕΑ συνανθρώπους μας διάταξη πρέπει άμεσα να καταργηθεί.
Ο Αλέξης Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
Η Αγγελική Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος
