* 557.020 συνταξιούχοι (ποσοστό 22,5%) με κύρια σύνταξη έως 470€ (500 € μεικτά)- 1.019.495συνταξιούχοι (ποσοστό 41,2%) με κύρια σύνταξη έως 658 € (700 € μεικτά)-1.489.565 συνταξιούχοι (ποσοστό 60,2%) με κύρια σύνταξη έως 940 € (1.000 € μεικτά)- Το 91% των συνταξιούχων (2.248.332) άνω των 60 ετών
Η Ελλάδα, η χώρα με τα υψηλότερα όρια συνταξιοδότησης!
Του Αλέξη Π. Μητρόπουλου
Ι. Η συνταξιοδοτική φτώχεια μέσα από τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας
Άκρως αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών των Συντάξεων ΗΔΙΚΑ/«ΗΛΙΟΣ» του Υπουργείου Εργασίας για τον Απρίλιο2023, που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα.
Τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα απογοητευτικά ευρήματα του Συστήματος «ΗΛΙΟΣ», που εποπτεύεται από το Υπουργείο Εργασίας, αποτελούν και αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Έλληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμη και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.
Τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΚΑΚΑ διαψεύδουν και όσους τα τελευταία χρόνια αναληθώς υποστήριζαν (προκειμένου να περικόψουν τις συντάξεις και να αυξήσουν τα όρια ηλικίας) ότι δήθεν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες βγαίνουν πολύ νωρίτερα στη σύνταξη σε σχέση με τους άλλους ευρωπαίους πολίτες.
Η γενικευμένη «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») είναι συνέπεια των μνημονιακών περικοπών, καθώς και της απαγόρευσης της αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, σύμφωνα με τον ν. 4475/2017 (άρθρο 3), που δυστυχώς διατηρήθηκε σε ισχύ με τον νόμο Βρούτση 4670/2020 (άρθρο 25 παρ. 4).
Και μπορεί μεν οι συντάξεις να αυξήθηκαν κατά 7,75% από 1-1-2023 (άρθρο 18 ν. 4997/2022), όμως, τόσο η προσωπική διαφορά όσο και ο υψηλός πληθωρισμός δεν αύξησαν την αγοραστική δύναμη των συνταξιούχων και συνεπώς δεν βελτίωσαν τις συνθήκες ζωής τους.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία (Απρίλιος 2023) του Υπουργείου Εργασίας (ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ):
α) Οι Έλληνες συνταξιούχοι, οι φτωχότεροι της Ευρωζώνης
Από τα σχετικά στοιχεία (Πίνακας Σ.1 του Παραρτήματος της Έκθεσης) προκύπτει ότι:
– συντάξεις έως 1.000 ευρώ μεικτά (940 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 1.489.565 συνταξιούχοι (ποσοστό 60,2% επί του συνόλου 2.471.877)!
– συντάξεις έως 700 ευρώ μεικτά (658 ευρώ καθαρά)λαμβάνουν 1.019.495 συνταξιούχοι (ποσοστό 41,2% επί του συνόλου 2.471.877)!
– συντάξεις έως 600 ευρώ μεικτά (564 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 820.445συνταξιούχοι (ποσοστό 33%)!
– συντάξεις έως 500 ευρώ μεικτά (470 ευρώ καθαρά) λαμβάνουν 557.020 συνταξιούχοι (ποσοστό 22,5%)!
Οι συντάξεις με βάση τους νόμους Κατρούγκαλου και Βρούτση (ν. 4387/2016 και 4670/2020) δημιούργησαν μαζικά νέους «συνταξιούχους-πένητες» («poor pensioners»), όπως μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει από τα στοιχεία που παρατίθενται στον Πίνακα Σ.1 που ακολουθεί:
β) Οι ελληνικές συντάξεις, οι χαμηλότερες στην ΟΝΕ
Αναφορικά με το ύψος των συντάξεων, ο Πίνακας 4 στη σελ. 7 της Έκθεσης δεν χωρεί αμφισβητήσεις. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα παρατιθέμενα στοιχεία:
– η μέση κύρια σύνταξη ανέρχεται στα 788,14 ευρώ μεικτά (739,80 ευρώ καθαρά) και είναι η χαμηλότερη σε ΟΛΕΣ τις χώρες της ΟΝΕ,
– η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται στα 195,83 ευρώ μεικτά (182,70 ευρώ καθαρά),
– το μέσο μέρισμα ανέρχεται στα 109,81 ευρώ μεικτά (98,20 ευρώ καθαρά)!
Επίσης από τη μελέτη των επιμέρους στοιχείων ανά ηλικία (Πίνακας 3, σελ. 5-6 Έκθεσης) προκύπτει ότι οι συντάξεις των νέων σε ηλικία συνταξιούχων είναι οι χαμηλότερες, αφού αφορούν κυρίως συντάξεις λόγω θανάτου (συζύγων και κυρίως τέκνων) και αναπηρίας (λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας).
Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο από τον Πίνακα Σ.24τής Έκθεσης που παρατίθεται, σύμφωνα με τον οποίο ο μέσος όρος των ορφανικών συντάξεων είναι 339,75 ευρώ μεικτά (319,50 ευρώ καθαρά) και ο μέσος όρος των συντάξεων χηρείας 662,45 ευρώ μεικτά (621,50 ευρώ καθαρά)!
γ) Οι Έλληνες συνταξιούχοι, οι γηραιότεροι στην Ευρώπη!
Σημαντικά στοιχεία, εξάλλου, αναδεικνύονται από την ίδια Έκθεση Συστήματος Συντάξεων ΗΔΙΚΑ/«ΗΛΙΟΣ» του Υπουργείου Εργασίας για τον Απρίλιο 2023, αναφορικά με την ηλικία των συνταξιούχων.
Όπως προκύπτει από τις σελίδες 5-6, αλλά και τον ανωτέρω Πίνακα Σ.2 του Παραρτήματος της ίδιας Έκθεσης, στο συνολικό πλήθος συνταξιούχων 2.471.877 για τον Απρίλιο του 2023, το 91% των συνταξιούχων (2.248.332) είναι άνω των 60 ετών και μόνο το 4,6% (114.040) είναι κάτω των 55 ετών (χήρες- ορφανά)!
Τα παραπάνω στοιχεία διαψεύδουν αποστομωτικά τους μνημονιακούς πολιτικούς και διανοουμένους, οι οποίοι επικαλούνται τη δημογραφική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού και το πρόβλημα του δημογραφικού εν γένει (που αυτοί δημιούργησαν), προκειμένου να εφορμήσουν και να μειώσουν δραστικά, για πολλοστή φορά, τις συντάξεις!
δ) Η Ελλάδα, η χώρα με τα μεγαλύτερα όρια συνταξιοδότησης στην ΕΕ
Η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί τα προσεχή χρόνια, αφού η χώρα μας κατέχει τη θλιβερή «πρωτιά» με τα μεγαλύτερα γενικά όρια συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών ανάμεσα σε όλες τις χώρες της ΕΕ!
Ειδικότερα:
Από 1-1-2023 καταργήθηκαν όλες οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (βαρέα- μητέρες- πατέρες χήροι ανίκανων προς βιοπορισμό τέκνων) και εφαρμόζεται υποχρεωτικά ο νόμος του γ’ Μνημονίου (ν. 4336/2021, υποπαρ. E3, σελ. 982-984) που ψήφισαν και τα τρία κόμματα του μνημονιακού τόξου (NΔ-ΣYPIZA-KINAΛ).
Επίσης, από 1-1-2024 τίθεται σε ισχύ και η «ρήτρα προσδόκιμου» για περαιτέρω αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Είναι ζήτημα κυβερνητικής απόφασης πότε και επισήμως θα ενεργοποιηθεί.
Περαιτέρω, δυσχεραίνει εφεξής η συνταξιοδότηση για χιλιάδες ασφαλισμένους, αφού πολλοί δεν θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν ούτε τις ελάχιστες προϋποθέσεις θεμελίωσης του δικαιώματος για σύνταξη!
Από την αρνητική αυτή εξέλιξη πλήττονται κυρίως οι γυναίκες ασφαλισμένες. Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις που ίσχυαν για δεκαετίες τούς παρείχαν την ευκαιρία και την ασφάλεια τού συνδυασμού τού βιοπορισμού και της μέριμνας για την οικογένεια.
Δυστυχώς, τα προσεχή χρόνια, θα οδηγηθούμε σε κατάρρευση των γεννήσεων και σε έκρηξη τού δημογραφικού, όπως πρώτη με έρευνά της απέδειξε η ΕΝΥΠΕΚΚ (βλ. την από 25-3-2021 ανακοίνωση). Είναι καιρός, έστω και την τελευταία στιγμή, τα κόμματα του μνημονιακού τόξου, να ξαναθεσπίσουν σύγχρονο και ευρύ πλαίσιο πρόωρων συνταξιοδοτήσεων για όλους τους ασφαλισμένους και κυρίως για τις γυναίκες.
ΙΙ. Γενίκευση της «συνταξιοδοτικής φτώχειας» («pension poverty») από το 2030 και μετά
Από την παράθεση των παραπάνω στοιχείων με τις διάφορες κατανομές (γεωγραφική, ηλικιακή, φύλου, εθνικότητας κ.λπ.) του πλήθους των συνταξιούχων που μοναδικό σκοπό έχουν τη σύγχυση και την παραπλάνηση, μετά τα παραπάνω αναμφισβήτητα στοιχεία καθίσταται πασίδηλο ότι, στην «μεταμνημονιακή» (όπως αρκετοί πολιτικοί και εύπιστοι διανοούμενοι διατείνονται) Ελλάδα, έχουμε έκρηξη της «συνταξιοδοτικής φτώχειας» («pension poverty») στην Ελλάδα!!
Η γενικευμένη «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») είναι αποτέλεσμα τόσο των μνημονιακών περικοπών, όσο και της απαγόρευσης της αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, σύμφωνα με τον ν. 4475/2017 (άρθρο 3), που διατηρήθηκε σε ισχύ με τον νόμο Βρούτση 4670/2020 (άρθρο 25 παρ. 4).
Δυστυχώς, οι νέες συντάξεις με βάση τον ν. 4670/2020, που διατηρεί, θωρακίζει και ενισχύει θεσμικά τον νόμοΚατρούγκαλου4387/2016 (βλ. ανάλυσή μας «Ο νόμος Βρούτση (4670/2020), συνέχεια του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016)» στην Εφημερίδα των Συνταξιούχων «60+», φύλλα 28-29/2022), δημιουργούν μαζικά νέους «συνταξιούχους πένητες» («poor pensioners»), παρά την αύξηση κατά 7,75% στις κύριες συντάξεις, που είναι πολύ χαμηλότερη του πληθωρισμού!!
Αν δεν καταργηθούν οι διατάξεις των νόμων Βρούτση και Κατρούγκαλου (4670/2020 και 4387/2016), που ορίζουν ότι το ύψος των μελλοντικών συντάξεων θα εξαρτάται από τις αποδοχές-εισφορές ολόκληρου του εργασιακού βίου(!), τότε η μέση σύνταξη μετά το 2030 θα ανέρχεται στα 450-500 ευρώ. Γι’ αυτό δεν θα σταματήσουμε να επισημαίνουμε πως η συνταξιοκτόνα αυτή ρήτρα των νόμων Βρούτση-Κατρούγκαλου πρέπει ΑΜΕΣΑ να καταργηθεί.
⦁ Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
