Μπορεί κυβέρνηση και κόμματα να βρίσκονται στην τελική ευθεία ενόψει της ανόδου στην ΔΕΘ, όμως την ίδια ώρα όλο και περισσότεροι εκτιμούν ότι η χώρα από το φθινόπωρο εισέρχεται σε μία μακρά προεκλογική περίοδο.
Θεωρητικά οι εκλογές θα γίνουν την Άνοιξη του 2027, όπως έχει δηλώσει πολλάκις ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως την ίδια ώρα στην πολιτική πιάτσα εκτιμούν ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν εντός του 2026, δηλαδή σχεδόν ένα χρόνο νωρίτερα. Όπως επισημαίνουν οι κύκλοι του πρωθυπουργικού μεγάρου, «εάν αλλάξει ο νόμος θα γίνει πιο εφικτή η αυτοδυναμία και η χώρα δεν θα παραμείνει επί μακρώ δίχως κυβέρνηση».
Με βάση τις δημοσκοπήσεις και την πρόθεση ψήφου η Ν.Δ. κινείται πέριξ του 23%, κάτι που σημαίνει ότι εάν αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα, δεν θα μπορεί ούτε το μπόνους να λάβει, καθώς απαιτείται για το πρώτο κόμμα ένα ποσοστό που να ξεπερνά το 25%. Πολλοί βέβαια μπλέκονται με το «παραμύθι» της εκτίμησης ψήφου, που είναι ένα ελληνικό παράδοξο και διεθνώς δεν δίνουν μεγάλη σημασία. Και αυτό στην εκτίμηση ψήφου οι δημοσκόποι μοιράζουν αναλογικά την λεγόμενη γκρίζα ψήφο. Δηλαδή ένας απογοητευμένος ψηφοφόρος της Νέας Δημοκρατίας, που δηλώνει ότι διαφωνεί με κυβέρνηση και της έχει γυρίσει την πλάτη προσμετράτε αναλογικά σε αυτή.
Το πιο σημαντικό, όμως είναι ότι προς ώρας δεν πιάνει τόπο η προπαγάνδα μέσω των φιλικών προς το Μαξίμου ΜΜΕ ότι «η χώρα θα καταστραφεί εάν θα μείνει ακυβέρνητη». Οπότε οι εισηγήσεις που έχει δεχθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι να χαμηλώσει το όριο του μπόνους για το πρώτο κόμμα και να αυξηθεί το όριο εισόδου στην Βουλή από το 3% στο 5%. Μάλιστα οι υποστηρικτές αυτής της εισήγησης υποστηρίζουν ότι στην Γερμανία το όριο εισόδου είναι στο 5%.
Τα επιχειρήματα υπέρ της αλλαγής
- Με το νυν νόμο, όπου το μπόνους στο πρώτο κόμμα είναι αναλογικό και δίνεται μόνο εάν το πρώτο κόμμα πιάσει 25%. Οπότε δεν μπορεί να δημιουργήσει σταθερότητα.
- Δεν υπάρχει στην παρούσα φάση η κουλτούρα συνεργασιών, άρα τα σενάρια κυβερνήσεων συνεργασίας είναι μάλλον ουτοπικά.
- 3. Είναι μια αλλαγή που εν πολλοίς θα αποδεχθεί και η ίδια η κοινωνία, καθώς υπάρχει κόπωση από την εκλογική συμπεριφορά.
Εξετάζονται τρία σενάρια
- Να επανέλθει ο λεγόμενος «νόμος Παυλόπουλου». Προβλέπει μπόνους 50 εδρών για το πρώτο κόμμα, ανεξάρτητα από το ποσοστό που θα λάβει. Όποιος είναι πρώτος, θα έχει τη δυνατότητα να κάνει κυβέρνηση.
- Ένα δεύτερο σενάριο προκρίνει την παροχή μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα εάν η διαφορά από το δεύτερο κόμμα είναι σημαντική, μεγαλύτερη του 8%.
- Μια ενδιάμεση λύση είναι να παραμείνει το 25% ως βάση για την παροχή των εδρών και να μειωθεί το ποσοστό για τις επιπλέον έδρες, που όπως προαναφέρθηκε τώρα είναι 0,5% για κάθε έδρα. Αν πέσει, για παράδειγμα, στο 0,3%, ο πήχης της αυτοδυναμίας θα μειωθεί σημαντικά.
Να σημειωθεί ότι με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, το πρώτο κόμμα, εφόσον συγκεντρώνει ποσοστό τουλάχιστον 25%, παίρνει μπόνους 20 εδρών και μία έδρα επιπλέον για κάθε 0,5% παραπάνω ποσοστό, μέχρι τη συμπλήρωση 50 εδρών συνολικά. Δηλαδή, για να πάρει και τις 50 έδρες, το πρώτο κόμμα πρέπει να συμπληρώσει ποσοστό 40%.
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι για να τεθεί άμεσα σε ισχύ ένας εκλογικός νόμος πρέπει να ψηφιστεί από 200 βουλευτές. Διαφορετικά τίθεται εν ισχύ στις μεθεπόμενες εκλογές. Ήδη τα κόμματα της Κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά, ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας), αλλά και αυτά της δεξιάς (Ελληνική Λύση, Νίκη) έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα ψηφίσουν καμία αλλαγή του εκλογικού νόμου. Με βάση τις δημοσκοπήσεις στις επόμενες εθνικές εκλογές πολύ δύσκολα κάποιο κόμμα θα κερδίσει την αυτοδυναμία. Όπως επίσης θεωρείται απίθανο να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας από τη στιγμή που η αντιπολίτευση ακούει το όνομα Μητσοτάκης και βγάζει σπυράκια. Οπότε θα οδηγηθούμε σε δεύτερες εκλογές.
