Της Φιλοθέης Μακριδάκη
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) φέρνει νέες υποχρεώσεις για έναν μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, οι οποίες καλούνται πλέον να καταβάλουν προκαταβολικά τον φόρο που τους αναλογεί για την επόμενη χρήση. Η απόφαση αυτή, που εντάσσεται στη στρατηγική της κυβέρνησης για τη σταθεροποίηση των δημοσίων εσόδων, αλλά και για τον καλύτερο προγραμματισμό του κρατικού προϋπολογισμού, αφορά κυρίως επιχειρήσεις που παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα χρήσης και ανήκουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες νομικών μορφών.
Τι είναι η προκαταβολή φόρου και γιατί επιβάλλεται
Η προκαταβολή φόρου δεν είναι νέος φόρος, αλλά ένας μηχανισμός προείσπραξης. Ουσιαστικά, το κράτος ζητά από τις επιχειρήσεις να πληρώσουν εκ των προτέρων έναν φόρο που αντιστοιχεί στα κέρδη που θα εμφανίσουν την επόμενη χρονιά. Η λογική πίσω από αυτή την τακτική είναι να διασφαλιστεί ότι το Δημόσιο θα έχει άμεσα ρευστότητα, χωρίς να περιμένει να περάσει ένας ολόκληρος χρόνος μέχρι την υποβολή και εκκαθάριση των δηλώσεων.
Στην πράξη, η προκαταβολή υπολογίζεται ως ποσοστό (σε πολλές περιπτώσεις έως και 100%) του φόρου που προκύπτει από τα δηλωμένα κέρδη της τρέχουσας χρήσης. Αν τα επόμενα αποτελέσματα είναι χαμηλότερα, προβλέπεται δυνατότητα συμψηφισμού ή μείωσης της προκαταβολής, ώστε να μην επιβαρύνονται υπέρμετρα οι επιχειρήσεις.
Ποιες επιχειρήσεις αφορά
Η ρύθμιση αφορά κατά κύριο λόγο:
• Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.)
• Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ)
• Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ)
Ορισμένες κατηγορίες προσωπικών εταιρειών, εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια κερδοφορίας.
Επιχειρήσεις που παρουσιάζουν ζημίες απαλλάσσονται από την υποχρέωση προκαταβολής, καθώς δεν υπάρχει φορολογητέα βάση. Αντίθετα, εκείνες με υψηλά κέρδη θα δουν το ποσό της προκαταβολής να αυξάνεται σημαντικά, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη καλού ταμειακού σχεδιασμού.
Πώς υπολογίζεται
Ο υπολογισμός γίνεται βάσει των αποτελεσμάτων της προηγούμενης χρήσης. Αν μια επιχείρηση δήλωσε κέρδη, ο φόρος που αντιστοιχεί σε αυτά τα κέρδη θα λειτουργήσει ως βάση για την προκαταβολή.
Παράδειγμα 1: Μια εταιρεία εμφάνισε καθαρά κέρδη 50.000 ευρώ. Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής είναι 22%, άρα ο φόρος που προκύπτει είναι 11.000 ευρώ. Με την ισχύουσα ρύθμιση, η εταιρεία αυτή θα χρειαστεί να πληρώσει επιπλέον 11.000 ευρώ ως προκαταβολή για την επόμενη χρονιά. Το συνολικό ποσό που θα καταβάλει άμεσα ανέρχεται σε 22.000 ευρώ.
Παράδειγμα 2: Μια μικρότερη επιχείρηση, με καθαρά κέρδη 10.000 ευρώ, έχει φόρο 2.200 ευρώ. Η προκαταβολή φόρου θα είναι επίσης 2.200 ευρώ, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στις 4.400 ευρώ.
Με τον τρόπο αυτό, το κράτος εξασφαλίζει ένα είδος «μαξιλαριού» για την επόμενη φορολογική χρήση.
Ποιες είναι οι αντιδράσεις της αγοράς
Πολλοί επαγγελματίες θεωρούν την προκαταβολή φόρου ένα δύσκολο μέτρο, ειδικά σε περιόδους περιορισμένης ρευστότητας. Η επιβάρυνση αυτή μπορεί να δημιουργήσει πιέσεις, ιδίως σε επιχειρήσεις που λειτουργούν με χαμηλά περιθώρια κέρδους ή αντιμετωπίζουν εποχικές διακυμάνσεις. Παράλληλα, η προκαταβολή απαιτεί από τις επιχειρήσεις να διαθέτουν επαρκή ταμειακά διαθέσιμα ώστε να ανταποκριθούν εγκαίρως, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο.
Ωστόσο, η ΑΑΔΕ υπογραμμίζει ότι η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται διεθνώς και αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο διασφάλισης των εσόδων του Δημοσίου. Επιπλέον, σε περίπτωση που μια επιχείρηση εμφανίσει χαμηλότερα κέρδη ή ζημίες την επόμενη χρήση, το υπερβάλλον ποσό συμψηφίζεται ή επιστρέφεται, μειώνοντας έτσι την τελική επιβάρυνση.
Τι πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις και οι λογιστές
Οι επαγγελματίες λογιστές επισημαίνουν ότι είναι απαραίτητος ο σωστός προγραμματισμός. Η έγκαιρη εκτίμηση των κερδών και η πρόβλεψη των φορολογικών υποχρεώσεων βοηθούν ώστε οι επιχειρήσεις να διαχειριστούν καλύτερα τη ρευστότητά τους και να μην βρεθούν αντιμέτωπες με έκτακτες πιέσεις την ώρα της πληρωμής.
Η στρατηγική προετοιμασία περιλαμβάνει:
• Έγκαιρη σύνταξη προσωρινών ισολογισμών.
• Εκτίμηση μελλοντικών εσόδων και εξόδων.
• Συζήτηση με τον λογιστή για επιλογές συμψηφισμών ή πιθανών εκπτώσεων σε ειδικές περιπτώσεις.
Η μεγάλη εικόνα
Η προκαταβολή φόρου αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής που εφαρμόζουν πολλά κράτη: ζητούν από τις επιχειρήσεις να καταβάλουν ένα μέρος του φόρου τους εκ των προτέρων, ώστε να υπάρχει σταθερή ροή εσόδων και να περιοριστούν τα φαινόμενα φοροδιαφυγής. Παρότι μπορεί να δημιουργεί πρόσθετη πίεση, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης ή ύφεσης, θεωρείται ένα εργαλείο που βοηθά στην καλύτερη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών.
Συμπέρασμα
Οι επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν μια επιπλέον πρόκληση στη διαχείριση των οικονομικών τους. Η προκαταβολή φόρου, αν και δεν είναι καινούργιο μέτρο, αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα σε μια εποχή όπου το κράτος αναζητά τρόπους να διασφαλίσει σταθερά έσοδα. Το μήνυμα προς την αγορά είναι σαφές: χρειάζεται προγραμματισμός, έγκαιρη προετοιμασία και στενή συνεργασία με τους λογιστές, ώστε η υποχρέωση αυτή να ενταχθεί ομαλά στη λειτουργία κάθε επιχείρησης.
Η Φιλοθέη Μακριδάκη είναι Φοροτεχνικός – Αρθρογράφος
