Του Κώστα Ζωντανού
Την τελευταία δεκαετία, οι συνταξιούχοι υπέστησαν τις μεγαλύτερες περικοπές στην ιστορία του ελληνικού κοινωνικού κράτους. Σύμφωνα με μελέτες του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, την περίοδο 2010–2018 οι περικοπές στις κύριες και επικουρικές συντάξεις ξεπέρασαν συνολικά τα 45 δισ. ευρώ. Από αυτές τις περικοπές, το μεγαλύτερο βάρος σήκωσαν οι παλαιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι ακόμη και σήμερα δεν έχουν δει ουσιαστικές αυξήσεις στις αποδοχές τους, παρά την πολυδιαφημισμένη επιστροφή στην “κανονικότητα”.
Η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ): Ένα μέτρο “προσωρινό” που έγινε μόνιμο
Η ΕΑΣ επιβλήθηκε με τον Ν. 3863/2010, ως «έκτακτη» εισφορά σε συνταξιούχους με κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ. Ωστόσο, η εισφορά αυτή παραμένει έως σήμερα, αν και έχει κριθεί αντισυνταγματική με την υπ’ αριθμ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την περίοδο από 2012 έως 2016. Παρ’ όλα αυτά, η ΕΑΣ εξακολουθεί να παρακρατείται από εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους χωρίς πλήρη συμμόρφωση της Πολιτείας στις αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων.
Η προσωπική διαφορά: Ένας μηχανισμός “ισορροπίας” που έγινε εργαλείο αδικίας
Με τον Νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), προβλέφθηκε ο επανυπολογισμός όλων των παλαιών συντάξεων με το νέο σύστημα. Η διαφορά που προέκυψε μεταξύ παλαιού και νέου τρόπου υπολογισμού ονομάστηκε «προσωπική διαφορά». Αυτή η διαφορά διατηρείται ως “συμπλήρωμα”, το οποίο όμως απορροφά οποιαδήποτε μελλοντική αύξηση. Αποτέλεσμα: χιλιάδες συνταξιούχοι είδαν μηδενικές αυξήσεις το 2023 και το 2024, παρότι ο πληθωρισμός καλπάζει.
Χαρακτηριστικά, το 2024, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, περισσότεροι από 820.000 συνταξιούχοι δεν έλαβαν καμία αύξηση λόγω της προσωπικής διαφοράς. Πρόκειται για κραυγαλέα άνιση μεταχείριση.
Η κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης: Πλήγμα στην αγοραστική δύναμη και την αξιοπρέπεια
Οι λεγόμενες “δώδεκα συντάξεις” δεν ήταν ποτέ κανονιστικό δικαίωμα – ήταν θεσμοθετημένες αποδοχές. Με τον Ν. 4093/2012 καταργήθηκαν η 13η και η 14η σύνταξη, επιφέροντας μείωση έως και 15% στο ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων. Η μείωση αυτή δεν έχει αναπληρωθεί, παρά μόνο με συμβολικά βοηθήματα τύπου «επιταγής ακρίβειας».
Σε περίοδο ενεργειακής κρίσης και πληθωρισμού που ξεπερνά το 3% για το 2024 (σύμφωνα με ΕΛΣΤΑΤ), η ανάγκη επανεισαγωγής της 13ης και 14ης σύνταξης, τουλάχιστον για τις χαμηλότερες συντάξεις, είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ.
Τα υπερκέρδη: Πηγή χρηματοδότησης για μια κοινωνικά δίκαιη πολιτική
Ενώ οι συνταξιούχοι στενάζουν, ορισμένοι τομείς της οικονομίας εμφανίζουν υπερκέρδη άνω των 10 δισ. ευρώ την τελευταία διετία, σύμφωνα με τις εκθέσεις της ΡΑΕ και της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι τράπεζες, οι μεγάλοι όμιλοι ενέργειας και οι αλυσίδες λιανικής καταγράφουν ιστορικά ρεκόρ κερδών.
Είναι απολύτως δίκαιο – και εφικτό – ένα μέρος αυτών των κερδών να αναδιανεμηθεί, μέσα από έκτακτες εισφορές ή φορολογική αναμόρφωση, για την ανακούφιση των πιο ευάλωτων.
Οι πόροι υπάρχουν – η πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο
Δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνική δικαιοσύνη όταν επιτρέπουμε η αδικία εις βάρος των συνταξιούχων να παγιώνεται. Η γενιά που στήριξε τη χώρα στα δύσκολα χρόνια αξίζει κάτι περισσότερο από φτώχεια και παραμέληση.
Κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης, επιστροφή 13ης και 14ης σύνταξης, τέλος στην προσωπική διαφορά – Όχι άλλη κοροϊδία
Οι συνταξιούχοι δεν αντέχουν άλλη αδικία. Η πολιτεία οφείλει να προχωρήσει άμεσα σε αναδιανομή των υπερκερδών υπέρ των αδυνάτων, είναι ζήτημα σεβασμού και κοινωνικής ισότητας.
Ο Κώστας Ζωντανός είναι Μέλος του Δ.Σ. της ΠΣΣΤΟ-ΟΤΕ
