Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη
Το καλοκαίρι ήδη έχει μπει, ενώ ο υδράργυρος σιγά σιγά παίρνει την ανηφόρα. Το κόστος της ενέργειας μπορεί να έχει αποκλιμακωθεί μετά το ‘’peak’’ της τελευταίας ενεργειακής κρίσης, ωστόσο οι χρεώσεις στο ρεύμα παραμένουν ακόμα υψηλές σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Ο συμβατικός τρόπος δροσισμού για μια κατοικία συνήθως είναι με την χρήση των κλιματιστικών μηχανημάτων.
Το ζητούμενο των νοικοκυριών πάντα ήταν το πως θα δροσιστούν καλύτερα και φθηνότερα. Φυσικά εδώ δεν θα περιγράψουμε τις πλέον ενδεδειγμένες λύσεις, όπως αυτές της ριζικής ενεργειακής ανακαίνισης ενός ενεργοβόρου σπιτιού, διότι ως γνωστόν αυτό έχει υψηλό κόστος επένδυσης.
Τέτοιες εργασίες είναι για παράδειγμα η τοποθέτηση θερμικών μονώσεων στα δομικά στοιχεία του σπιτιού (θερμοπρόσοψη), η αντικατάσταση των παλιών κουφωμάτων με νέα ενεργειακά υψηλής αποδοτικότητας (πχ προφίλ αλουμινίου με θερμοδιακοπή και διπλοί υαλοπίνακες με πλήρωση στο διάκενο τους με αέριο αργό και τοποθέτηση ενεργειακών μεμβρανών), η αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος ψύξης με κλιματιστικά νέας τεχνολογίας (Inverter Α+++), η τοποθέτηση συστημάτων ηλιοπροστασίας (τέντες) κλπ. Εδώ θα αναφερθούμε σε κάποιες ενεργειακές λύσεις δροσισμού χωρίς κόστος ή με πολύ μικρό κόστος.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ένα ενεργοβόρο σπίτι στην Β’ Κλιματική ζώνη (π.χ. Λεκανοπέδιο Αθηνών) για να αναβαθμιστεί από την τελευταία ενεργειακή κλάση πχ από την ‘’Η’’ στην ‘’Α’’, δηλαδή στην κλάση υψηλής ενεργειακής αποδοτικότητας, θα πρέπει να δαπανηθούν από 320 ευρώ έως 380 ευρώ το τ.μ. προκειμένου να πέσει το ετήσιο ενεργειακό κόστος έως και 70% και με μία απόσβεση γύρω στα 8 με 9 έτη.
Έντονο τους θερινούς μήνες
Ένα τυπικό διαμέρισμα σε παλιά πολυκατοικία, (αμόνωτο) γύρω στα 80 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας, που διαμένει μία τετραμελής οικογένεια, όπου το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας είναι έντονο τους θερινούς μήνες, έχει μετρηθεί με μία μέση τιμή ρεύματος, περίπου στα 22 λεπτά (συμπεριλαβάνονται και οι αναλογούντες φόροι, οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, τα τέλη κλπ)ότι για τον δροσισμό αυτής της κατοικίας λειτουργώντας τα κλιματιστικά για 8 με 10 ώρες ημερησίως, θα έχουμε μια επιβάρυνση στους μηνιαίους λογαριασμούς του ρεύματος ως εξης:
• Για ένα κλιματιστικό 9.000 Btu,(υπνοδωμάτιο) υψηλής ενεργειακής απόδοσης (inverter) κλάσης Α+ , που καταναλώνει μηνιαίως ρεύμα περίπου 160Kwh,να μας κοστίζει περίπου 35,2 ευρώ.
• Για ένα κλιματιστικό 12.000 Btu, (καθιστικό) υψηλής ενεργειακής απόδοσης (inverter) κλάσης Α+ , που καταναλώνει μηνιαίως ρεύμα περίπου 221 Kwhνα μας κοστίζει περίπου 48,6 ευρώ.
Η συνολική επιβάρυνση θα ανέλθει στα 83,8 ευρώ τον μήνα λόγω της παραπάνω χρήσης των κλιματιστικών
Πάμε να δούμε πως μπορούμε να μειώσουμε αυτό το κόστος έως και 60% αρκεί να προβούμε σε κάποιες έξυπνες και οικολογικές δράσεις, κοινώς να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη του λεγόμενου παθητικού δροσισμού, όπως περιγράφονται παρακάτω:
• Κατεβάζουμε όλες τις τέντες του σπιτιού, από τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι και αργά το απόγευμα, κλείνουμε τα παντζούρια ή τα ρολά των κουφωμάτων, κυρίως αυτών που βρίσκονται σε ΝΑ,ΝΔ και Ν προσανατολισμό, ειδικά τις μεσημεριανές ώρες.Εξοικονόμηση ενέργειας εως 8 %
• Γεμίζουμε τις βεράντες μας με γλάστρες από πλατύφυλλα αναρριχόμενα φυτά, ενώ κατά τις βραδινές ώρες καταβρέχουμε τις βεράντες, ώστε να βοηθήσουμε στην θερμική εκτόνωση των εσωτερικών χώρων του σπιτιού, μέσω της εξατμιστικής ψύξης.Εξοικονόμηση ενέργειας εως 6 %
• Τις νυκτερινές ώρες ανοίγουμε όλα τα κουφώματα του σπιτιού, ειδικά αυτά που είναι διαμπερή για μία με μιάμιση ώρα, με σκοπό να αποφορτιστούν θερμικά οι χώροι, μέσω του φυσικού αερισμού. Αυτό βοηθά στην μικρότερη λειτουργική επιβάρυνση του κλιματιστικού για την επόμενη ημέρα. Εξοικονόμηση ενέργειας εως 5 %
• Τοποθετούμε θερμοανακλαστικές-αντιηλιακές μεμβράνες στα τζάμια των κουφωμάτων ειδικά αυτών που έχουν Ν,ΝΑ,ΝΔ προσανατολισμό. Αυτές οι μεμβράνες μπλοκάρουν την ηλιακή ακτινοβολία πάνω από 80% και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της κατανάλωσης ρεύματος του κλιματιστικού. Εξοικονόμηση ενέργειας εως 9 %
• Βάζουμε σε λειτουργία ταυτόχρονα με το κλιματιστικό και έναν αριστερόστροφο ανεμιστήρα, κατά προτίμηση οροφής. Ο αριστερόστροφος ανεμιστήρας οροφής μπορεί να ρίξει όχι την θερμοκρασία του χώρου, αλλά την αίσθηση της θερμοκρασίας του χώρου κατά 3 βαθμούς. Για κάθε ένα βαθμό κάτω από τους 26 ℃, η κατανάλωση του ρεύματος αυξάνει κατά 8% – 10%. Γενικώς η θερμοκρασιακή διαφορά (ΔΘ) μεταξύ θερμοκρασίας εξωτερικού περιβάλλοντος και εσωτερικού χώρου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 10℃με 12℃. Εξοικονόμηση ενέργειας εως 18 %
• Αντικαθιστούμε όλους τους συμβατικούς λαμπτήρες με αντίστοιχους λαμπτήρες led, οι οποίοι δεν εκπέμπουν σχεδόν καθόλου θερμότητα κατά την λειτουργία τους. Εκτός του ότι εξοικονομούμε ενέργεια περίπου 70% μόνο από την κατανάλωση του ρεύματος για τις ανάγκες του φωτισμού του σπιτιού, το κλιματιστικό λειτουργεί με μικρότερη κατανάλωση για να αποδώσει την ίδια ωφέλιμη ψυκτική ισχύ. Εξοικονόμηση ενέργειας εως 6 %
• Εάν θέλουμε ακόμα περισσότερο να μειώσουμε την καταναλισκόμενη ενέργεια του κλιματιστικού μας μηχανήματος χωρίς να αυξήσουμε την θερμοκρασία από το χειριστήριο του, καλό είναι το εξωτερικό μηχάνημα να μην είναι εκτεθειμένο στην ηλιακή ακτινοβολία, δηλ να ηλιοπροστατεύεται είτε με κάποιο φυτό, είτε να τοποθετείται στο επάνω μέρος του τοίχου που σκιάζεται από μια τέντα και ακόμα καλύτερα εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα να τοποθετείται στην βορεινή πλευρά του σπιτιού. Επισημαίνεται βέβαια, ότι δεν φράζουμε ποτέ το κλιματιστικό μηχάνημα με διάφορα εμπόδια, το κλιματιστικό πρέπει να αναπνέει ελεύθερα για να μπορεί να αποδίδει τα μέγιστα. Εξοικονόμηση ενέργειας εως 8 %
• Για τον ύπνο μπορούμε να χρησιμοποιούμε μαξιλάρια φαγόπυρου ή μαυροσίταρου που δεν κρατάνε την θερμότητα του σώματος όπως τα συμβατικά μαξιλάρια και έτσι κοιμόμαστε πιο δροσερά.
Μέχρι και 60%
Έτσι τελικά αν αθροίσουμε όλα τα παραπάνω ποσοστά, μειώνουμε έως και 60 % την κατανάλωση του ρεύματος. Αυτό σημαίνει ότι αντί το νοικοκυριό να πληρώνει κάθε θερινό μήνα 83,8 ευρώ για να δροσίσει το σπίτι του, μπορεί να πληρώνει μόνο 33,5 ευρώ.
Όλα τα παραπάνω δεν έχουν κανένα ενεργειακό όφελος, εάν τα κλιματιστικά μας δεν είναι καλοσυντηρημένα, με ότι αυτό σημαίνει πέραν της επιπλέον δαπάνης λειτουργίας, αλλά και της προστασίας της υγείας μας.
Η τακτική συντήρηση και ο σωστός καθαρισμός του κλιματιστικού είναι το νούμερο ένα, διότι βοηθά όχι μόνο στη διάρκεια ζωής του μηχανήματος και την αποφυγή δαπανηρών μηχανικών βλαβών, αλλά βελτιώνει και την ποιότητα, την υγιεινή και την απόδοση λειτουργίας του, μειώνοντας έτσι και την κατανάλωση ενέργειας. Ξεκινώντας από τις πολύ απλές και καταλήγοντας στις πιο εξειδικευμένες επεμβάσεις, η διαδικασία συντήρησης των κλιματιστικών μηχανημάτων πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον :
• Συχνό καθαρισμό στις γρίλιες και τα πτερύγια του εσωτερικού μηχανήματος, ώστε να αποφεύγεται εκεί η συσσώρευση σκόνης που στη συνέχεια μεταδίδεται στο χώρο με τη ροή αέρα.
• Επιφανειακό καθαρισμό με νερό (με το λάστιχο του κήπου) της εξωτερικής μονάδας.
• Συμπλήρωση ψυκτικού μέσου εαν αυτό κρίνεται απαραίτητο
• Καθαρισμός των φίλτρων αέρα της εσωτερικής μονάδας. Τα φίλτρα στις οικιακές μονάδες είναι απλές μεμβράνες που αφαιρούνται εύκολα, πλένονται με νερό και επανατοποθετούνται στην συσκευή αφού στεγνώσουν. Καλό είναι να καθαρίζονται τα φίλτρα λίγο πριν την έναρξη της θερινής περιόδου. Φραγμένα φίλτρα μειώνουν την απόδοση της συσκευής και αυξάνουν την κατανάλωση ενέργειας.
• Βαθύ καθαρισμό του εσωτερικού μηχανήματος από εξειδικευμένο συνεργείο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Εκτός από τα φίλτρα γίνεται καθαρισμός και των εναλλακτών και με τη χρήση κατάλληλων χημικών εξουδετερώνονται τυχόν μικροοργανισμοί εντός της εσωτερικής μονάδας.
Η ετήσια συντήρηση ενός οικιακού κλιματιστικού μηχανήματος απο εξειδικευμένο συνεργείο δεν κοστίζει πάνω από 50 ευρώ.
Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ – Ενεργειακός Επιθεωρητής
