Του Γιώργου Σπ. Κουτρουμάνη
Από 1/1/2017 έχει συσταθεί ο ΕΦΚΑ ως ενιαίος φορέας ασφάλισης. Είναι γνωστό ότι κάθε άλλο παρά ενιαίος είναι ο φορέας σε σχέση με το κανονισμό ασφάλισης και απονομής των παροχών.
Προφανώς και είναι δύσκολο να υπάρξει μια ομαλή μετάβαση από τους πολλούς, σε έναν ενιαίο φορέα. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι μετράμε 8 και πλέον χρόνια από την ενοποίηση. Η πολυνομία και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών παραμένουν και ταλαιπωρούν τους πολίτες αλλά και τους εργαζόμενους στον ΕΦΚΑ.
Υπάρχουν ωστόσο ορισμένα ζητήματα που θα μπορούσαν να έχουν αντιμετωπιστεί, να γνωρίζει ο πολίτης τους κανόνες που εφαρμόζονται ενιαία, για να μην κάνει ο καθένας ό,τι θέλει.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η διαδικασία εξαγοράς πλασματικών ετών, προκειμένου να θεμελιωθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Ξέρουμε, ότι το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα που αναγνωρίζεται από τους πλασματικούς χρόνους υπολογίζεται για τους μισθωτούς ως ποσοστό 20% επί του τελευταίου μισθού που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες το ποσό της εξαγοράς αντίστοιχα, ισούται με το ποσό που καταβάλει ο ασφαλισμένος στον Κλάδο Κύριας σύνταξης του ΕΦΚΑ. Και στις δύο περιπτώσεις το συνολικό ποσό μπορεί να εξοφληθεί εφάπαξ με έκπτωση 2% για κάθε έτος που αναγνωρίζεται ή να παρακρατηθεί σε δόσεις από τη σύνταξη.
Δεν ισχύουν όλα όσα γνωρίζαμε
Εδώ τελειώνουν αυτά που ξέρουμε και που εφαρμόζονται ενιαία από τον ΕΦΚΑ, και ειδικά στις περιπτώσεις αποπληρωμής του κόστους εξαγοράς των πλασματικών με παρακράτηση από τη σύνταξη, ο κάθε πρώην αυτόνομος ασφαλιστικός φορέας (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ κλπ.) δρα ανεξάρτητα, αλλά ακόμα και ανάμεσα στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ το κάθε ένα πράττει αυτόνομα.
Σε αρκετές περιπτώσεις, εφαρμόζεται παρακράτηση έως του ¼ της σύνταξηςκάθε μήνα και μέχρι την εξόφληση του συνολικού ποσού που είναι ο γενικός κανόνας.
Σε άλλες όμως περιπτώσεις και είναι πολλές, παρακρατείται το ¼ ή και το 1/3 της σύνταξης για κάθε κατηγορία πλασματικών ετών (τέκνα- σπουδές- στρατός).
Για παράδειγμα, για ένα μισθωτό που αναγνωρίζει στρατιωτική θητεία, παιδιά και σπουδές με συνολικό κόστος 17.800 ευρώ, συμβαίνει να παρακρατείται ¼+ 1/3 + ¼ συνολικά τα 5/6 της σύνταξης. Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση που η σύνταξη είναι έστω 1100 ευρώ, γίνεται παρακράτηση ποσού 917 ευρώ και ο συνταξιούχος λαμβάνει μόλις 183 ευρώ μέχρι να εξοφληθεί το ποσό, ήτοι για 20 μήνες περίπου.
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες είναι διαφορετικά τα πράγματα στην περίπτωση που υπάρχουν οφειλές και μαζί με το ποσό που αντιστοιχεί στην εξαγορά πλασματικών ετών η συνολική οφειλή υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες και 6.000 ευρώ για αγρότες (30.000 και 10.000 αντίστοιχα με ειδικούς όρους) θα πρέπει να καταβάλλει εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό και το υπόλοιπο να παρακρατηθεί σε δόσεις από τη σύνταξη.
Και ενώ η καταβολή εφάπαξ του ποσού σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία αναφέρεται στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες και όχι στους μισθωτούς, εσχάτως παρουσιάζεται το φαινόμενο να ζητείται και από μισθωτούς η καταβολή εφάπαξ του ποσού που υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ από κάποια υποκαταστήματα, ενώ για παρόμοιες περιπτώσεις από άλλα υποκαταστήματα να παρακρατείται κανονικά από την σύνταξη.
Είναι προφανές ότι όλα αυτά, δημιουργούν σύγχυση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την συνταξιοδότησή στους ασφαλισμένους, προκαλούν μεγάλα προβλήματα στην έκδοση των συνταξιοδοτικών αποφάσεων από τον ΕΦΚΑ, και κυρίως στερούν από τους συνταξιούχους σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους.
Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να υπάρξουν ενιαίοι κανόνες οι οποίοι στηρίζονται στο ισχύον νομικό πλαίσιο και προφανώς να εφαρμόζονται ενιαία με τη διαφοροποίηση που ασφαλώς υπάρχει μεταξύ μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών.
Ο Γιώργος Σπ. Κουτρουμάνης είναι πρώην Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
