• Η νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ που εξηγεί τι θα συμβεί για τους ξεχασιάρηδες και αυτούς που έκαναν την δήλωση εκπρόθεσμα
Μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι θα πρέπει υποχρεωτικά να δηλώσουν την εργασία τους στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ.
Οι ήδη εργαζόμενοι όφειλαν να έχουν δηλώσει την εργασία τους μέχρι την τελευταία ημέρα του Ιουνίου, όταν και έληξε η «περίοδος χάριτος» των τεσσάρων μηνών. Αν δεν έχουν δηλώσει την εργασία τους στην πλατφόρμα οι συνταξιούχοι που ήδη εργάζονται θα υποστούν τα πρόστιμα, που είναι ίσα με 12 μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Όσα πρόσωπα έχουν δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στο Φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή χειρόγραφης αίτησης/δήλωσης στις κατά τόπους του e-ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν τη σχετική δήλωση ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα.
Ο ΕΦΚΑ εξέδωσε νέα εγκύκλιο (28/2024) με την οποία ρυθμίζει ζητήματα που αφορούν στην ανάληψη απασχόλησης από συνταξιούχους ή υποψήφιους συνταξιούχους εξ ιδίου δικαιώματος του e-ΕΦΚΑ με υποχρέωση ασφάλισης στον Φορέα, ως μισθωτοί ή μη μισθωτοί, σχετικά με την λειτουργία ηλεκτρονικής υπηρεσίας δήλωσης απασχόλησης των συνταξιούχων, καθώς και τις κυρώσεις σε περιπτώσεις μη εμπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης απασχόλησης.
Παραδείγματα:
• Συνταξιούχος του e-ΕΦΚΑ από το 2021 που δραστηριοποιείται ως ελεύθερος επαγγελματίας από τον 7/2024 (μετά την έναρξη ισχύος της ΚΥΑ) με δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΑΕΕ. Ο εν λόγω συνταξιούχος έχει υποχρέωση έως 31.07.2024 να δηλώσει την απασχόλησή του αυτή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
• Συνταξιούχος του e-ΕΦΚΑ από το 2021 προσλαμβάνεται στις 10.07.2024, ως μισθωτός σε εργοδότη που εδρεύει στην Ελλάδα. Ο εν λόγω συνταξιούχος έχει υποχρέωση έως 31.07.2024 να δηλώσει την απασχόλησή του αυτή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
• Τα πρόσωπα που απασχολούνται σε εργοδότες (ατομικές επιχειρήσεις) με τους οποίους είναι σύζυγοι ή συγγενείς μέχρι β’ βαθμού ασφαλίζονται στο τ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και στο τ. Ε.Τ.Ε.Α.Μ. υποχρεωτικά αλλά όχι και αυτοδίκαια, με την προϋπόθεση ότι για την εργασία τους αυτή δεν υπάγονται υποχρεωτικά ή προαιρετικά στην ασφάλιση άλλου φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. Αυτό σημαίνει ότι για να αρχίσει και να τελειώσει η ασφαλιστική σχέση των προσώπων αυτών, θα πρέπει να αναγγελθεί έγγραφα στον Φορέα η έναρξη και η διακοπή της απασχόλησης από το απασχολούμενο πρόσωπο ή από τον αποδέκτη των υπηρεσιών του.
Το «παράθυρο»
Η εγκύκλιος ανοίγει και ένα «παράθυρο» δεύτερης ευκαιρίας: Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης απασχόλησης σύμφωνα με τα οριζόμενα, αλλά προκύπτει ότι έχει υποβληθεί ΑΠΔ, στην οποία περιλαμβάνεται ο απασχολούμενος ως συνταξιούχος ή έχει γίνει εγγραφή του απασχολούμενου συνταξιούχου στο μητρώο μη μισθωτών του e-ΕΦΚΑ, ανεξαρτήτως εάν έχει καταβληθεί ο πόρος, ο απασχολούμενος συνταξιούχος ειδοποιείται από τον e- ΕΦΚΑ για την υποχρέωσή του να προβεί στη δήλωση της απασχόλησης εντός 15 εργασίμων ημερών.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επιβάλλεται η χρηματική κύρωση των δώδεκα μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων από τα αρμόδια όργανα του e-ΕΦΚΑ.
Δήλωση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα οφείλουν να υποβάλλουν :
1. Οι συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται οποτεδήποτε πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης (1/3/2024) και συνεχίζουν απασχολούνται μέχρι σήμερα.
2. Οι συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται από 1η Ιανουαρίου του 2024, ακόμη και εάν ήδη έχουν διακόψει την απασχόλησή τους
3. Όσοι έχουν υποβάλλει ή υποβάλλουν εφεξής αίτηση συνταξιοδότησης και συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους. Και όσοι υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης και αναλαμβάνουν εργασία μετά την υποβολή της αυτής. Τονίζουμε ότι υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχουν και οι εν αναμονή συνταξιούχοι που η αίτηση συνταξιοδότησης τους βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Όπως τονίζει σχετική εγκύκλιος του ΕΦΚΑ σε περίπτωση που το αίτημά τους απορριφθεί, το παρακρατηθέν ποσό θα τους επιστραφεί.
Η υποχρέωση δήλωσης ισχύει για όλους τους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους λόγω γήρατος, λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο), γήρατος λόγω αναπηρίας ενώ δεν ισχύει για συνταξιούχους λόγω θανάτου.
Οι προθεσμίες για την υποβολή των δηλώσεων
Η δήλωση πρέπει να υποβληθεί μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης για όσους συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους.
Τα πρόστιμα για τους συνταξιούχους που θα συνεχίσουν να εργάζονται στην μαύρη οικονομία είναι τα εξής:
• Καταλογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές που προβλέπονται από την εργασία ο νέος πόρος υπέρ ΕΦΚΑ (10% από το μισθό).
• Παρακρατούνται 12 συντάξεις κύριες και επικουρικές. Το ποσό της οφειλής μπορεί να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως 1/4 από την κύρια σύνταξη και με συμψηφισμό από την επικουρική. Άλλως, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Αναλυτικά η εγκύκλιος προβλέπει τα εξής:
Α. Πεδίο Εφαρμογής
Οι ήδη συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ καθώς και τα πρόσωπα που υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης στον e-ΕΦΚΑ:
• λόγω γήρατος
• λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο)
• γήρατος λόγω αναπηρίας του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν,
• του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210), και από 01.01.2024 ανέλαβαν ή αναλαμβάνουν, υποχρεωτικώς υπακτέα, στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση/δραστηριότητα ή ιδιότητα, υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη αυτής στον e-ΕΦΚΑ καθώς και τυχόν συνδρομή ιδιότητας που αποκλείει την καταβολή πόρου ή την καταβολή ασφαλιστικής εισφοράς και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ.
Β. Προθεσμία εμπρόθεσμης δήλωσης της έναρξης απασχόλησης
1. Τα πρόσωπα του πεδίου εφαρμογής που ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση
• οποτεδήποτε και συνεχίζουν να απασχολούνται την 01.03.2024 ή
• από 01.01.2024 και διέκοψαν την απασχόλησή τους μέχρι την 01.03.2024 υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησής τους εντός τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος (01.03.2024) της αρ. Δ.15/Δ’/14831/26.02.2024 ΚΥΑ.
2. Τα πρόσωπα του πεδίου εφαρμογής που αναλαμβάνουν υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση από 01.03.2024 και μετέπειτα, υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησής τους μέχρι την τελευταία ημέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι την τελευταία ημέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης χωρίς διακοπή της απασχόλησής τους.
Επισημαίνεται ότι οι Ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες, με υποχρέωση ασφάλισης, ως Μη Μισθωτοί, πριν ή μετά την υποβολή δήλωσης στην ηλεκτρονική υπηρεσία «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων», έχουν υποχρέωση εγγραφής/επανεγγραφής/ μεταβολής στο μητρώο μη μισθωτών.
Ειδικότερα, εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης Μη Μισθωτού, πρέπει να υποβάλλεται Αίτηση Εγγραφής/Επανεγγραφής στον Φορέα (άρθρο 22 ν.4892/2022), ηλεκτρονικά μέσω του ιστότοπου του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr) ή με φυσική παρουσία, στην αρμόδια Υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ σε περίπτωση που δεν είναι ήδη εγγεγραμμένοι για την δραστηριότητα αυτή.
Γ. Ηλεκτρονική υπηρεσία Δήλωσης Απασχόλησης Συνταξιούχων
Για την υποβολή της δήλωσης απασχόλησης λειτουργεί, από 26/2/2024, στον ιστότοπο του e- ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες/Συνταξιούχοι) η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων». Η είσοδος στην ηλεκτρονική πλατφόρμα πραγματοποιείται κατόπιν αυθεντικοποίησης με τη χρήση των κωδικών – διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (taxisnet).
Στην ηλεκτρονική υπηρεσία δηλώνονται υπεύθυνα:
1. Στοιχεία έναρξης απασχόλησης – Χαρακτηριστικά απασχόλησης/συνταξιοδότησης – Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e- ΕΦΚΑ ή εξαίρεσης καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ.
Ειδικότερα, δηλώνονται:
• Η ιδιότητα (συνταξιούχος ή πρόσωπο που έχει υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης)
• Η κατηγορία της σύνταξης:
– γήρατος
– αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο)
– γήρατος λόγω αναπηρίας του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν
– του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210).
• Η ημερομηνία έναρξης της απασχόλησης ως συνταξιούχος.
• Η κατηγορία απασχόλησης:
δα. οι μισθωτοί και οι καταβάλλοντες εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 38 και την παρ.9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016.
δβ. οι μη μισθωτοί (ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι) – άρθρο 39 ν. 4387/2016
δγ. οι αγρότες
δδ. οι μισθωτοί μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι
δε. οι αμειβόμενοι με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (Π.Π.Υ.)
δστ. οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
δζ. οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΟΓΑ
δη. οι απασχολούμενοι σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης.
δθ. Ειδικές κατηγορίες για τις οποίες δεν υποβάλλεται Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) σε μηνιαία βάση.
δι. Άλλη περίπτωση με βάση τις ανάγκες του Φορέα. Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις άσκησης περισσοτέρων της μίας δραστηριοτήτων ασφαλιστέες σε διαφορετικούς π. Φορείς (π.χ. μισθωτή απασχόληση και δραστηριότητα μη μισθωτού) θα υποβάλλονται ξεχωριστές δηλώσεις απασχόλησης.
Στο παράρτημα του παρόντος περιλαμβάνονται παραδείγματα σχετικά με τη «Δήλωση απασχολούμενου συνταξιούχου» στην ηλεκτρονική υπηρεσία.
(ε) Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, όπου περιλαμβάνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:
εα. Τα άτομα με ψυχική αναπηρία του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α’ 137). Πρόκειται για άτομα με ψυχική ή νοητική αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και η κρίση αυτή πιστοποιείται με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας.
εβ. Τους συνταξιούχους του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν. Πρόκειται για πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα με ειδικές διατάξεις λόγω πιστοποιημένης συνδρομής ειδικών παθήσεων, όπως τυφλότητα, τετραπληγία, ακρωτηριασμό, κυστική ίνωση κ.α.
εγ. Τους συνταξιούχους του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210). Ομοίως, πρόκειται για συνταξιοδότηση με ειδικές παθήσεις στο δημόσιο τομέα.
εδ. Όσους λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007.
εε. Τους πολύτεκνους, των οποίων το ένα τουλάχιστον εκ των τέκνων τους είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
εστ. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α’ 85). Πρόκειται για πρόσωπα των οποίων η σύνταξη εκδίδεται και καταβάλλεται από το Υπ. Οικονομικών (θύματα πολέμου, τρομοκρατικών ενεργειών κ.α.).
εζ. Τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο).
εη. Τους απασχολούμενους σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με αναστολή σύνταξης, λόγω μη συμπλήρωσης του 62ου έτους της ηλικίας. Η εξαίρεση από την καταβολή του πόρου εκκινεί την πρώτη ημέρα του μήνα εντός του οποίου συντρέχει η αιτία χορήγησής της και λήγει την τελευταία ημέρα του μήνα λήξης αυτής.
(ζ) Η συνδρομή των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, εφόσον συντρέχει μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
ζα. Τους συνταξιούχους του π. ΟΓΑ, εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ.
ζβ. Τους συνταξιούχους των ενταγμένων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο καθαρό φορολογητέο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων, κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.
ζγ. Τους συνταξιούχους υπέρ των οποίων εκδίδεται Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών, οι οποίοι εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 55 του ν. 4509/2017 (Α’ 201) και την παρ. 6 του άρθρου 243 του ν. 4957/2022.
2. Στοιχεία διακοπής απασχόλησης – Παύση ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσης από την καταβολή εισφορών ή/και πόρου.
Τα προαναφερθέντα πρόσωπα που υποχρεούνται στην υποβολή δήλωσης απασχόλησης συνταξιούχου, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, πρέπει να δηλώσουν σε αυτήν και τη διακοπή της απασχόλησής τους ή την παύση ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσής τους από την καταβολή εισφορών και πόρου ή πόρου.
Η δήλωση υποβάλλεται μέχρι το τέλος του μήνα διακοπής της απασχόλησης ή παύσης ισχύος των προϋποθέσεων εξαίρεσης από την καταβολή πόρου ή εισφοράς και πόρου.
Παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης της απασχόλησης και χρηματική κύρωση.
Παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την έναρξη της απασχόλησης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με δώδεκα (12) μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Όσα πρόσωπα έχουν δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στο Φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή χειρόγραφης αίτησης/δήλωσης στις κατά τόπους του e-ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν τη σχετική δήλωση ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα.
Για τον προσδιορισμό του ποσού λαμβάνεται υπόψη το πληρωτέο ποσό της σύνταξης του μήνα διαπίστωσης της παράβασης.
Η παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης διαπιστώνεται είτε με διασταύρωση των στοιχείων των ΑΠΔ και του Μητρώου μη μισθωτών με την ηλεκτρονική πλατφόρμα δήλωσης απασχόλησης, είτε από επιτόπιους ελέγχους.
Ειδικότερα, η ανωτέρω χρηματική κύρωση επιβάλλεται :
1. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης σύμφωνα με τα οριζόμενα και μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών ή/και πόρου για το διάστημα της απασχόλησης, το αρμόδιο όργανο του e-ΕΦΚΑ για τον καταλογισμό των ασφαλιστικών εισφορών καταλογίζει τις ασφαλιστικές εισφορές και το ποσό του πόρου υπέρ e- ΕΦΚΑ, καθώς και τη χρηματική κύρωση των δώδεκα μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων.
2. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη ή εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης απασχόλησης σύμφωνα με τα οριζόμενα, αλλά προκύπτει ότι έχει υποβληθεί ΑΠΔ, στην οποία περιλαμβάνεται ο απασχολούμενος ως συνταξιούχος ή έχει γίνει εγγραφή του απασχολούμενου συνταξιούχου στο μητρώο μη μισθωτών του e-ΕΦΚΑ, ανεξαρτήτως εάν έχει καταβληθεί ο πόρος, ο απασχολούμενος συνταξιούχος ειδοποιείται από τον e- ΕΦΚΑ για την υποχρέωσή του να προβεί στη δήλωση της απασχόλησης εντός δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επιβάλλεται η χρηματική κύρωση των δώδεκα μηνιαίων κύριων και επικουρικών συντάξεων από τα αρμόδια όργανα του e-ΕΦΚΑ.
Το ποσό της οφειλής δύναται να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως ενός τετάρτου (1/4) από την κύρια σύνταξη και με συμψηφισμό σύμφωνα με το άρθρο 46 του ν. 4670/2020 από την επικουρική. Άλλως, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν. 4978/2022).
Αναλυτικές οδηγίες για την διαδικασία επιβολής της εν λόγω κύρωσης καθώς και της αποπληρωμής της θα παρασχεθούν με νεότερο έγγραφό μας.
