Του Γιώργου Μαλαμή
Μέσα στην οικονομική κρίση και τα μνημόνια επιβλήθηκαν δραματικές περικοπές στο ονομαστικό ποσό των συντάξεών μας. Στην περίοδο της «κανονικότητας» συνεχίζεται η ίδια τακτική. Μόνο που τώρα οι περικοπές, γίνονται στο διαθέσιμο εισόδημά μας.
Οι σύγχρονες μειώσεις γίνονται με… νέους τρόπους:
1. Οι αυξήσεις είναι κατώτερες του (επίσημου) πληθωρισμού. Γι’ αυτό εφευρέθηκε το κόλπο με την απόδοση μόλις του μισού πληθωρισμού και του 50% της αύξησης του ΑΕΠ. Ο τρόπος αυτός, υποτίθεται, ήταν μεταβατικός (για το 2023 και 2024) και, ακολούθως, θα δινόταν το ποσοστό αύξησης των πραγματικών αποδοχών των εν ενεργεία (εργαζομένων).
Ωστόσο, πριν λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε ότι και το 2025 οι αυξήσει θα είναι 2,2%-2,5%, όταν ο επίσημος πληθωρισμός θα κυμανθεί άνω του 3% (και 5,6% οι τιμές στα τρόφιμα) και οι πραγματικές αυξήσεις των εργαζομένων άνω του 5%.
Οι αναπροσαρμογές δεν θα γίνουν με το νέο σύστημα γιατί είναι… δύσκολο να φτιαχτεί από τη Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ο νέος δείκτης… Η αλήθεια είναι προφανής: άλλο να δίνεις αύξηση 2,2% για το 2025 και άλλο το υπερδιπλάσιο (5%).
2. Περισσότεροι από 800.000 συνάδερφοί μας δεν θα λάβουν και το νέο χρόνο αύξηση λόγω «προσωπικής διαφοράς». Το τρικ με το οποίο συνεχίζονται οι μνημονιακές περικοπές στους «παλιούς» συνταξιούχους. Πιστεύω ότι όλοι οι συνταξιούχοι, θα πρέπει να έχουν έστω και αυτή τη μικρή αύξηση που δίνει η Κυβέρνηση, ανεξάρτητα αν έχουν ή όχι «προσωπική διαφορά». Για τους νέους ισχύουν σε μόνιμη βάση τα ακόμη πιο χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου (ν.4387/16).
Δεν έχει πόρους
3. Περισσότεροι από 1,3 εκ. συνταξιούχοι επικουρικής σύνταξης δεν θα λάβουν ούτε φέτος αύξηση. Το π. ΕΤΕΑΕΠ όχι μόνο δεν έχει πόρους προκειμένου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τους πιστωτές του (τους εργαζόμενους που πληρώνουν και τους συνταξιούχος που πλήρωσαν αδρά και τώρα αναμένουν την ανταπόδοση των αποταμιεύσεών τους) αλλά, επιπλέον, οι νέοι εργαζόμενοι δεν υπάγονται στην ασφάλισή του. Οι εισφορές τους καταλήγουν στο κεφαλαιοποιητικό ΤΕΚΑ, διευρύνοντας τα ελλείμματα (ετήσιας) χρήσης του π. ΕΤΕΑΕΠ.
4. Με τούτο και με το άλλο, ο προϋπολογισμός για συντάξεις για το 2025 θα είναι αυξημένος κατά 400 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση σε ένα συνολικό κονδύλι προϋπολογισμού 32 δισ. ευρώ (στοιχεία του 2024). Αυτό σημαίνει ότι το νέος έτος η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη θα είναι αυξημένη κατά 1,25%. Αυτές τελικά θα είναι οι συνολικές αυξήσεις που θα λάβουμε.
5. Ωστόσο το συν 1,25% αφορά σε ονομαστική αναπροσαρμογή. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα (400 εκ.) αυτά τα χρήματα θα πάνε στην τσέπη των συνταξιούχων.
α) Μεταξύ 2020 και 2023 τα εισοδήματα των μισθωτών αυξήθηκαν κατά 11%, αλλά η εφορία εκτινάχθηκε στο +40% (Καθημερινή 13/10/24). Αντιστοίχως κατά 10,75% αυξήθηκαν τη διετία 2023-24 τα εισοδήματα των συνταξιούχων. Και καθώς έχουμε το ίδιο αφορολόγητο όριο, αντιστοίχως τετραπλασιάστηκε και η εφορία των συνταξιούχων! Και αυτό λόγω μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας…
β) Για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και επικουρικές άνω των 300 ευρώ επιβάλλεται Εισφορά «Αλληλεγγύης» Συνταξιούχου (ΕΑΣ). Για το 2024 το παρακρατηθέν ποσό αγγίζει τα 600 εκ. ευρώ και το 2025 θα εκτιναχτεί στα 770 εκ. ευρώ.
Πάγωμα των μειώσεων
Παρά τις υποσχέσεις του Υπουργείου για κατάργηση της ΕΑΣ, η μόνη «διόρθωση» που επιθυμεί να κάνει η κυβέρνηση, μετά από υπόδειξη του Υπουργείου Οικονομικών, είναι το «πάγωμα» των μειώσεων. Στις περιπτώσεις δηλαδή που η ονομαστική αναπροσαρμογή οδηγεί σε αλλαγή κλίμακας ΕΑΣ, με συνέπεια να μειώνεται το τελικό ποσό των καταβαλλομένων συντάξεων, τότε αυτή η μείωση να περιορίζεται ώστε να μην υποχωρεί το τελικό ποσό της σύνταξης κάτω από τα σημερινά ποσά (στο όριο πριν την… αύξηση). Ωστόσο, η διαφορά θα παραμείνει σαν «κουτάκι» και θα ολοκληρωθεί η περικοπή σε επόμενη αναπροσαρμογή.
Λόγω της ΕΑΣ, της παρακράτησης 6% σε κύριες και επικουρικές συντάξεις υπέρ Υγείας (από 4% μόνο στις κύριες μέχρι το 2015) και τη φορολογία, είναι προφανές ότι ελάχιστα από τα 400 εκατ. των αυξήσεων του 2025 θα πάνε στις τσέπης των συνταξιούχων. Οι περισσότεροι θα έχουν ονομαστικό «πάγωμα» αποδοχών («προσωπική» διαφορά, αλλαγή κλιμακίου ΕΑΣ). Και όλοι θα έχουμε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Γιατί και εάν δοθούν ονομαστικές αυξήσεις, αυτές θα είναι κατά πολύ κατώτερες ακόμη και του επίσημου πληθωρισμού.
5. Ειδικά για εμάς στους Συνταξιούχους της π. Αγροτικής Τράπεζας, παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε την απόφαση του Δ.Σ. του (τότε) ΕΤΕΑ παράνομη, περισσότεροι από 2.000 συνάδερφοί μας συνεχίζουν να μην λαμβάνουν την Επικουρική τους Σύνταξη.
Επίσης, από την νέα χρονιά 18.000 συνταξιούχοι της Εθνικής Τράπεζας, θα έχουν 33% μείωση στις Επικουρικές τους Συντάξεις.
Για όλα αυτά οι συνταξιούχοι έχουν ένα δρόμο: την διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων τους με τεκμηριωμένες προτάσεις, ενότητα και καλό σχεδιασμό.
Δεν πρέπει να καταφύγουμε σε πειραματισμούς ή να νιώθουμε… χαλαροί. Απέναντί μας έχουμε ένα καλά οργανωμένο σύστημα που θεωρεί ότι τα ποσά που πάνε για συντάξεις είναι πολλά. Και επειδή δεν κάνουν κάτι για την αντιμετώπιση του κατ εξοχήν εθνικού θέματος, του Δημογραφικού, δεν κινούνται ώστε να επιστρέψουν οι νέοι μας από το εξωτερικό (brain drain), δεν εργάζονται για τη δημιουργία νέων και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας, δεν εντοπίζουν νέους πόρους ενίσχυσης της Κοινωνικής Ασφάλισης, στρέφονται ανερυθρίαστα στις αποδοχές των (ήδη) συνταξιούχων.
Δεν θα περάσουν αυτά τα σχέδια εάν είμαστε ενωμένοι. Όταν έχουμε κοινό στόχο και καθαρές θέσεις.
Ο Γιώργος Μαλαμής είναι Προέδρος του Συλλόγου Συνταξιούχων ΑΤΕ
